Türkiye`de cari açığın sürdürülebilirliği: İhracat ve ithalat arasındaki ilişkinin ekonometrik bir analizi (2002-2016)

Abstract

Türkiye'de cari açığın sürdürülebilirliği konusunun yapılan literatür araştırmaları eşliğinde 2002-2016 yıllarını kapsayan dönemde ithalat ve ihracat arasındaki ilişki analiz edilmektedir. Bu çalışmada 2000Q1:2018Q4 dönemi çeyreklik veriler ile serilerin durağanlaştırılması için ADF (Augmented Dickey Fuller) – PP (Phillips-Perron) Birim Kök Testleri uygulanmış level düzeyde yani düzey değerinde durağan olmadığı ancak birinci farklarının alınarak durağan hale geldiği görülmüştür. Oluşan modele Engle-Granger nedensellik analizi yapılmış, bu analize göre ise serilerin durağan olmasa bile doğrusal bir bileşimlerinin olabileceği ve ekonometrik olarak ölçülebileceği öne sürülmüş, serilerin birbirlerine bağımlı şekilde hareket etmeleri durumu sağlanmıştır. Kısa dönem analizinde ise serilerin durağanlaştırılmış hali ile uzun dönemden gelen hata terimleri serilerinin bir dönem gecikmelileri (ECTt-1) kullanılarak yapılmıştır. Kısa dönem analiz katsayısı negatif ve istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Yani modelin hata düzeltme mekanizması çalışmaktadır. Son olarak Todo-Yamamoto testi ile serilerin durağan hale getirilme zorunluluğu olmadan, veri kaybı yaşanmadan sonuç yorumlanmaktadır.

Setting up the subject of Turkey's current account deficit out literature research, analyzes export and export relations are matched on setting the years 2002-2016. In this study, it was observed that ADF (Augmented Dickey Fuller) - PP (Phillips-Perron) Unit Root Tests were applied at the level level in order to stabilize the series with the quarterly data of 2000Q1: 2018Q4 period, but it became stable by taking the first differences. Engle-Granger causality analysis was carried out to the resulting model. According to this analysis, it was suggested that the series could have a linear composition even if it was not stationary and could be measured econometrically, and that the series would move dependent on each other. In the short-term analysis, the stationary state of the series and the error terms from the long-term series were made using one-period delays (ECTt-1). Short-term coefficient of analysis was negative and statistically significant.In other words, the error correction mechanism of the model works. Finally, the Todo-Yamamoto test interprets the results without the need to stabilize the series, without losing data.