Yıkıcı liderliğin iş stresi ve işten ayrılmaya etkisi: Kurumlarından istifa eden jandarma personeli üzerine bir araştırma

Abstract

Sosyal bir varlık olan insanoğlu, var olduğundan beridir gruplar ve topluluklar halinde yaşamaya meyillidir. Bu durumun kaçınılmaz bir sonucu olarak grup ve toplulukların yönetilme ihtiyacı ortaya çıkmış, genellikle de topluluk içerisindeki en güçlü üyeler lider olarak bu görevi üstlenmişlerdir. İyi bir lider topluluğun hedefe ulaşmasında kilit bir rol üstlenmekte, etrafındaki takipçilerini belirlenen amaçlar doğrultusunda motive ederek onları yönlendirmekte ve başarıya ulaşılmasını sağlamaktadır. Ancak kötü bir lider topluluğun amaçlarına ulaşmasındaki en büyük engeldir. Bu tip liderler kendilerinin yanı sıra liderlik ettikleri takipçilerini de çok büyük felaketlere sürükleyebilmektedirler. Özellikle son yıllarda liderliğin olumsuz algılanan yönüne olan ilgi giderek artmış ve araştırmacılar farklı olumsuz liderlik biçimleri üzerine çeşitli araştırmalar yapmaya başlamışlardır. Bu çalışmada da yıkıcı liderlik davranışı, iş stresi ve işten ayrılma davranışı arasındaki ilişkinin ortaya çıkarılması amaçlanmıştır.Çalışma kapsamında Jandarma personeli olarak görev yaparken istifa ederek kurumlarından ayrılan ve kartopu örnekleme yöntemiyle ulaşılan 309 katılımcıdan anket yöntemiyle veriler elde edilmiştir. Çalışmada kullanılan ölçeklere ilişkin güvenirlik, geçerlik, açımlayıcı (keşfedici) faktör ve korelasyon analizlerinin yanı sıra araştırma hipotezlerinin test edilmesi için regresyon analizi uygulanmıştır. Ulaşılan sonuçlar yıkıcı liderlik algısının genelinin ve alt boyutlarından teknoloji ve değişime direnme boyutu ile adam kayırma boyutunun algılanan stresi, yıkıcı liderlik algısının genelinin ve alt boyutlarından sadece adam kayırma boyutunun işten ayrılma davranışını pozitif yönlü ve anlamlı bir biçimde etkilediğini göstermiştir. Ayrıca algılanan stres ile işten ayrılma davranışı arasında düşük derecede pozitif ve anlamlı bir ilişkinin varlığı tespit edilmiştir.

Human beings, which are a social being, have been tended to live in groups and communities ever since they have existed. As an inevitable consequence of this situation, the need for management of groups and communities has been emerged and mostly the strongest members in a community have taken over this task as leaders. A good leader plays a key role in achieving the goal of the community, motivates the followers around him/her for the determined goals and guides them to success. However, a bad leader is the biggest obstacle in front of the community to achieve its goals. Such leaders can lead their followers to great disasters as well as themselves. Particularly in recent years, interest in the perceived negative aspect of leadership has increased and researchers have begun to conduct researches on different forms of bad leadership. In this study, it is aimed to reveal the relationship between destructive leadership behavior, job stress and job quitting behavior.Within the scope of the study, data were obtained from 309 participants who were reached by snowball sampling method and resigned from their institution while they were working as gendarmerie staff. In addition to reliability, validity, exploratory factor and correlation analyzes of the scales used in the study, regression analysis was applied to test the research hypotheses.The reached results have demonstrated that general perceived destructive leadership and its sub-dimension of the inability to deal with new technology and other changes and its sub-dimension of the nepotism (favoritism) affect perceived stress positively and significantly; general perceived destructive leadership and only its sub-dimension of the nepotism (favoritism) affect job quitting behavior positively and significantly as well. In addition, the existence of a low positive and significant relationship between perceived stress and job quitting behavior has been revealed.