Finansal istikrarın sağlanmasında finansal regülasyonun rolü: Türkiye bağlamında bir değerlendirme (1980-2017)

Abstract

Finansal istikrar, genel tanımıyla finansal sistemin dengelerini bozabilecek beklenmedik durumlara karşı ekonominin dayanıklılığı olarak ifade edilmektedir. Küresel ölçekte son 30 yıllık dönemde finansal piyasaların serbestleşme süreci ve bütünleşmesi ile teknolojik gelişmeler, bu piyasaların giderek karmaşık hale gelmesine ve finansal araçların çeşitliliğinin artmasına yol açmıştır. Bu durum, finansal sistemi düzenleyen ve denetleyen otoritelerin yeni ve gelişen düzene nasıl adapte olacakları sorununu da beraberinde getirdi. Diğer taraftan bu dönemde hem gelişmiş ülkelerde, hem de yeni gelişen piyasa ekonomilerinde artan sıklıkla tekrarlanan finansal krizler yaşandı. Bu krizler etkiledikleri ülkelerin finansal sistemlerini bozmakla kalmayıp, aynı zamanda ekonomik faaliyet hacmi üzerinde de şiddetli olumsuzluklara yol açmıştır. Denetleme ve düzenleme anlamına gelen regülasyon kavramı bu çerçevede tekrar önem kazanmış ve finansal regülasyonların gerekliliği sık tartışılan bir konu haline gelmiştir. Türkiye'de 1994, 2000 Kasım ve 2001 Şubat finansal ve 2008 Küresel krizlerinin önlenmesi amacıyla birçok finansal regülasyon programı uygulanmış ve regülasyon kurumlarına yönelik çeşitli düzenlemeler yapılmıştır. Bu bağlamda, bu çalışmada, Türkiye'de finansal istikrarın sağlanmasında finansal regülasyonların nasıl bir rol oynadığı ülkede yaşanan krizler ışığında analiz edilmeye çalışılmıştır.

Financial stability, generally, is defined as the resilience of the economy against unforeseen circumstances which may disrupt the balance of the financial system. In the last 30 years, integration of financial markets globally and the technological developments have led to increase in complexity of these markets and the diversity of financial instruments. This has brought the question of how the regulators and supervisors of the financial system will adapt to the new order. On the other hand, in this period, the frequency of financial crisis experienced in both developed and developing countries has increased. These crises have not only deteriorated the financial systems of the countries they affect, but have also caused severe negativity on the volume of economic activity. The concept of regulation which means supervision and regulation, has gained importance in this context and the necessity of financial regulations has become a frequently discussed issue. in order to prevent the crises in Turkey (1994, November 2000, February 2001 and 2008 Global Financial Crisis) many financial regulation programs were applied and various regulations for regulatory institutions have been made. In this context, in this study, how the financial regulation play a role in ensuring financial stability in Turkey has tried to be analyzed in the light of crises experienced in the country.