Geç Kalkolitik dönemden Erken Tunç Çağı sonuna kadar Mezopotamya tapınaklarının mimari gelişimi ve toplumsal önemi

Abstract

Mezopotamya tapınak mimarisi arkeolojinin Mezopotamya'da bilim olarak araştırmalarına başladığı günden bugüne gizemini korumaktadır. Tanrının evi olarak yapılan tapınaklar etrafında gelişen kent ve yerleşimler yine tapınak tarafından yönetilmektedir. Dini otoritenin elinde bulunan gücün yükselmesi veya azalması ile tapınak mimarisinin değiştiği görülmektedir. Tapınağın toplum üzerindeki organizasyon etme yetkisi arttıkça tapınak mimarisinin bu yetkiler çerçevesinde donatıldığı görülmektedir.Kalkolitik Çağ'dan Erken Tunç Çağ sonlarına kadar olan sürecin seçilmesinde temel etken tapınak gücünün yükselişi ve sosyo-ekonomik hayata etkilerini inceleyebilmektir. Ubaid Dönemi'nde küçük bir oda şeklinde temelleri atılmış olan tapınakların Erken Hanedanlar III Dönemi'nde ulaştığı boyut tapınağın tarım, ekonomi, üretim, teknoloji, yönetim gibi pek çok alanda ne derece güçlendiğini gözler önüne sermektedir.Anahtar Sözcükler: Tapınak, Ziggurat, İnanç, Din, Mimari, Ekonomi, Yönetim, Mezopotamya, Tripartite, Antik Mezopotamya, Kalkolitik, Erken Tunç Çağı, Ubaid, Uruk, Jemdet Nasr, Erken Hanedanlar Dönemi

Mesopotamian temple architecture has kept its mystery since archeology began its research as a science in Mesopotamia. The cities and settlements around the temples built as the house of God are also ruled by the temple. It is seen that the temple architecture has changed with the increase or decrease of the power available to the religious authority. As the authority of the temple to organize on society increases, it is seen that the temple architecture is equipped within the framework of these powers.The main factor in the selection of the process from the Chalcolithic Age to the end of the Early Bronze Age is to examine the rise of temple power and its effects on socio-economic life. The size of the temples, which were laid in the form of a small room during the Ubaid period, reached the Early Dynasties III period, revealing the degree of strength of the temple in many areas such as agriculture, economy, production, technology and management.Keywords: Temple, Ziggurat, Religion, Architecture, Economy, Government, Mesopotamia, Tripartite, Ancient Mezopotamia, Chalcolithic, Early Bronze Age, Ubaid, Uruk, Jemdet Nasr, Ealry Dynastic Period