Marka değerinin finansal modellerle ölçülmesi ve ölçülen marka değerinin TMS 38 maddi olmayan duran varlıklar standardına göre muhasebeleştirilmesi

Abstract

Dünya ticaretinin küresel bir boyut kazanması ile birlikte son yıllarda ticari faaliyetlerde birçok gelişme meydana gelmiştir. Yaşanan gelişmelerle birlikte şirketlerin markaları da büyük önem kazanmıştır. Markaların önem kazanmasıyla birlikte şirketlerin mali tablolarında raporlanabilmesi amacıyla marka değerlemesi gereksinimi giderek artmıştır. Markaların alınıp satılmaya başlanması, şirket birleşmelerine konu olması, marka değerinin nasıl hesaplanacağı konusundaki belirsizlikleri gündeme taşımıştır. Bu bağlamda marka değerinin nasıl hesaplanacağı hususunda bir takım modeller geliştirilmiştir. Önceden geliştirilen bu modellerin her birinin kendine özgü hesaplama teknikleri ve birbirinden farklı parametreleri bulunmaktadır. İlgili literatür incelenerek her modelin pozitif ve negatif yönleri belirlenmiştir. Şirketlerin marka değerlerini mali tablolarında göstermeleri kendilerine avantaj sağlamaktadır. Aktif varlıkların gücünü artıran marka değerleri, şirketlerin bilançolarında maddi olmayan duran varlıklar içerisinde yer alarak kimi zaman duran varlıklardan daha fazla değere sahip olabilmektedir. Şirketlerin varlık değerini hayli artıran marka değerleri Türkiye Muhasebe Standartları gereğince sadece satın alma ya da birleşme söz konusu olduğu durumlarda şirketlerin mali tablolarında gösterilebilmektedir. Şirketlerin kendi bünyelerinde yarattıkları marka değerinin mali tablolarda gösterilmesine Türkiye Muhasebe Standartları izin vermemektedir.Yapmış olduğumuz bu çalışmada, marka kavramının her geçen gün öneminin daha fazla arttığını vurgulayarak, marka değerlemesinin finansal olarak nasıl hesaplanacağı ve hesaplanan marka değerinin mali tablolarda nasıl gösterilebileceğini ifade etmek amaçlanmıştır. Bu bağlamda ulusal ve uluslararası arenada marka değerlemesi için kullanılan modeller ifade edilerek bu modellerin pozitif ve negatif yönleri belirtilmiştir. Marka değerlemesi için birden fazla model olmasından dolayı bu modeller içerisinden Dünyada ve Türkiye'de en çok kullanılan, verileri elde etme ve sayısal sonuçlar verebilmesi açısından da tercih edilen, Hirose Modeli ve Sermaye Piyasalarını Esas Alan Marka Değerleme Modeli kullanılmıştır. Gıda ve haberleşme sektöründe olmak üzere ayrı sektörlerde faaliyet gösteren iki şirketin marka değerlemesi uygulaması yapılmıştır. Uygulamada, gıda sektöründe faaliyet gösteren Ülker Bisküvi Sanayi AŞ ile haberleşme sektöründe faaliyet gösteren Turkcell İletişim Hizmetleri AŞ'ye ait veriler kullanılmıştır. Veriler Kamu Aydınlatma Platformu'ndan (KAP) elde edilmiştir. Elde edilen veriler sonucunda hesaplanan marka değerlerinin şirketlerin mali tablolarında hangi şartlarda ve nasıl gösterilebileceği ifade edilmiştir.

As globalization of world trade has a global dimension, many developments have occurred in commercial activities in recent years. The brands of the companies have gained importance together with the developments taken place. Along with the brands' having more importance; the companies' needs for trademark valuation to report at their financial statements increase. The act of selling & buying of the brands and the brands' being topic for business amalgamation bring up the uncertainties about how to calculate the brand value. Regarding this some models have been developed hot to calculate the brand value. The previously developed models all have calculating techniques and different parameters peculiar to themselves. The related literature has been reviewed and the positive and negative sides put forward for per model.The companies' stating their brand values at their financial statements have advantageous for them. The brands values increasing the power of active asset stand at the intangible fixed assets at the statements; and sometimes the brands values have more value comparing to intangible fixed assets. The brand values increasing the companies' asset value dramatically; can only be shown at the companies' financial statements when purchase and/or business amalgamation occur according to Turkish Accounting Standards. Stating the brand value that companies' created within themselves at their financial statements id not allowed Turkish Accounting Standards.This study aims to express how to calculate brand value financially and how show them on financial statements as well as emphasizing the importance of brand concept.In this regard the models used for brand value at national and international arena are expressed; and these models' negative and positive sides put forward. Within these models the most common used at Turkey and World Hirose model and Brand Value Model Based on Capital market for data acquisition and numerical outcomes.Two companies' from food and communication sector- brand value application are done. The data of Ülker Bisküvi Sanayi AŞ for food sector and Turkcell İletişim Hizmetleri AŞ from communication sector are used. The data are from Public Disclosure Platform (Kamu Aydınlatma Platformu - KAP). It is also expressed that showing the calculated brand values according to the outcomes at the companies' financial statements how and at which circumstances.