Sultan II. Abdülhamid`in Rus imparatorları ile mektup diplomasisi

Abstract

Sultan II. Abdülhamid zamanında Osmanlı ile Rusya arasında 1877-1878 savaşı cereyan etmiş ve Osmanlı Devleti ağır kayıplar vermiştir. Bu savaş sonrasında Sultan II. Abdülhamid, zorunlu olarak iki ülke ilişkilerini diplomatik temasla yürütme yolunu tercih etmiştir. Bu bağlamda kendi iktidarı süresince, çağdaşı Rus imparatorları (II. Aleksandr, III. Aleksandr, II. Nikola) ile mektup diplomasisi gerçekleştirmiştir. Bu çalışmada söz konusu diplomatik münasebetler, Osmanlı Arşiv belgeleri ışığında ele alınmıştır. Mektuplar, devlet işlerine ait konular ve şahsi konular olmak üzere iki kategoride tasnif edilmiştir. İlk grup mektuplar, Ermeni sorunu, Girit sorunu, Bulgaristan ve Doğu Rumeli meselesi gibi siyasi işlerle ilgilidir. Bunun yanı sıra cülus tebrikleri, taç giyme törenleri ve nişan ve madalya takdimleri de yer almaktadır. İkinci grupta ise yeni yıl tebriki, doğum günü ve isim günü kutlamaları, hediyeleşmeler, şifa dilekleri ve taziye mesajlarını ihtiva etmektedir.Sultan II. Abdülhamid, diplomatik ilişkilerin sürdürülmesi için büyük çaba göstermiştir. Rus imparatorları, dinlenmek için Livadya'ya geldiklerinde bir heyet göndererek temas kurmuştur. İmparatorların cüluslarını tebrik etmek ve taç giyme merasimlerine iştirak etmek için elçiler ve nişanlar göndermiştir. İmparator ve İmparatoriçe adına özel olarak saray fabrikasında tütün masası ve vazo gibi eşyalar imal ettirilmiş, çiftliklerde yetiştirilen atlar ve çeşitli eşyalar hediye olarak gönderilmiştir. Aynı şekilde imparatorlar tarafından da Sultan II. Abdülhamid'e benzer kıymette hediyeler gelmiştir. Rus imparatorları, Sultanın nezaketini bildiklerinden dolayı hanedanlarında meydana gelen her türlü sevinç ve üzüntü verici hadiseleri padişaha bildirmeyi vazifeden saymışlar ve bunu bizzat mektuplarında dile getirmişlerdir. Böylece her iki ülke yöneticileri yeni bir savaşa meydan vermemek için, çeşitli diplomatik araçlardan yararlanmışlardır. Anahtar Kelimeler: II. Abdülhamid, Osmanlı, Rus, İmparator, İmparatoriçe, Mektup, Telgraf, Diplomasi.

1877-1878 Ottoman-Russian War took place during the reign of Sultan Abdulhamid II, resulting in serious losses on the part of Ottoman State. Following this war, Sultan Abdulhamid II opted for maintaining the relationships between the two countries in the form of diplomatic contact. Within this context, he carried out a letter diplomacy with his contemporary Russian counterparts (Alexander II, Alexander III, Nicola II). This study explores these diplomatic relationships in the light of Ottoman Archive documents. The letters were divided into two categories; namely, state-related ones and personal ones. The former group of letters were concerned with political issues such as Armenian Problem, Crete Problem, Bulgaria and Eastern Rumelia Issue. Congratulation cards upon accession to throne, coronation ceremonies, and presenting of badges and medals were also investigated in this category. The latter group of letters consisted of new year, birthday and name day celebration letters as well as those regarding exchange of gifts, healing and condolence messages. Sultan Abdulhamid II made a great effort in order to maintain diplomatic relationships with Russia. By sending a committee, he got in touch with Russian emperors when they came to Livadia for vacation. He also sent badges and special envoys to congratulate emperors when they came to throne and to attend their coronation ceremonies. Special household items such as tobacco tables and vases were manufactured in royal factories in the name of Russian emperors and empresses, and these items, in addition to a variety of stuff and horses, bred on farms, were sent to them as gifts. Likewise, the Russian emperors sent gifts of similar value to Sultan Abdulhamid II. They also took it as a responsibility to inform Sultan Abdulhamid II about all kinds of delightful and saddening events occurring during their dynasty, mentioning these events personally in their letters. In this way, both Ottoman and Russian emperors took advantage of various diplomatic instruments in an attempt to avoid further wars between the two states. Key Words: Abdulhamid II, Ottoman, Russia, Emperor, Empress, Correspondence (Letter), Telegraph, Diplomacy.