Türkiye de yaşayan cemaatlerin mehdilik algısı (İsmailağa cemaati örneği)

Abstract

İnsanoğlu tarih boyunca tabiatında var olan merak duygusuyla geleceği öğrenmek ve bilemediği konuları anlamak için ciddi bir gayret sarf etmiştir. Özellikle de olumsuz görünen hayatını olumluya çevirmek, zorlukların üstesinde gelmek ve yaşadığı sıkıntılardan kurtulmak için hep bir arayış içinde olmuştur. Eğer kendi gayreti ile sıkıntıları aşamıyorsa, bu defa gaybî kahramanlar üretip onların yardımları ile hedefe ulaşacağını kurgulamıştır. İşte bu gaybî kahramanlardan biri de beklenen kurtarıcı anlayışıdır. Bu şahıs gelecekte ortaya çıkıp kötüleşen ahlaki yapıyı ve bozulan dünya düzenini ıslah edecek olan gaybi bir kahramandır. Hemen her dinde ve kültürde var olan bu anlayış zamanla ezilen kitlelerin ümit kaynağı, mazlum toplumların sığınağı olabilecek bir inanca dönüşmüştür.İslâm toplumunda bu gaybi kahraman Mehdî ismi ile karşımıza çıkmaktadır. Bazı hadis kaynaklarında ahir zamanda Mehdînin zuhur edeceği ile ilgili rivayetler bu anlayışı kuvvetlendirmiş hatta Müslüman Şii toplumunda imanın şartlarından biri haline dönüştürmüştür. Sünni Müslümanlar için ise Mehdî anlayışı daha çok tasavvuf ve tarikat ehli tarafından ilgi görmekte ancak imanın esaslarından biri olarak algılanmamaktadır.Biz bu çalışmamızda Mehdî kavramını ve tarihi seyrini ele aldıktan sonra Türk toplumunda Mehdî algısı üzerinde durduk. Daha sonra İsmailağa cemaatinin yapısı, faaliyetleri, kaynakları ve Mehdî anlayışını inceledik. Söz konusu cemaatin sıklıkla kullandığı kaynaklara istinaden onların Mehdî algısını araştırıp temel İslamî anlayışa uygun olup olmadığını tartıştık. Elde ettiğimiz bulguları kendi değerlendirmelerimizle bir sonuca dönüştürdük.

Throughout history, mankind has made a serious effort to learn the future through the sense of curiosity inherent in their nature and to understand the subjects that he does not know. He has always been in a quest to turn his negative life into positive, to overcome difficulties and get rid of the troubles it has experienced. If he could not overcome the difficulties with his own effort, this time he produced the imaginary heroes, and he has thought up to reach the goal with their help. One of these imaginary heroes understands of expected savior. This person is imaginary heroes who will develop worsen moral structure and the deteriorating world order in the future. This understanding, which exists in almost every religion and culture, has been transformed into a belief that can be a source of hope for the oppressed masses, and can be refuge of the oppressed society.In the Islamic society, this imaginary hero comes up with his Mahdiname. In some of the hadith sources, the narratives about the Mahdi will occur in the End Times strengthened this understanding and even evolved into one of the conditions of faith in Muslim Shii tesociety. For Sunni Muslims, the Mahdi understanding is more attracted to Sufism and the Islamic communities, but it is not perceived as one of the principles of faith.In this study, we discussed the concept of the Mahdi and historical course and then focused on the sense of the Mahdi in Turkish society. Then we examined the structure, activities, resources and understanding of the Ismailağa community. Based on the sources that the community in question frequently uses, we have investigated the perception of the Mahdi and discussed whether it is appropriate for the basic Islamic understanding. We have transformed our findings into a conclusion with our own evaluations.