Öğretmenlerin sınıfta istenmeyen davranışları yönetme stratejilerine ilişkin bir inceleme

Abstract

Bu araştırmada, 2017-2018 eğitim-öğretim yılı Yozgat il merkezinde anaokulu ve ilkokul öğretmenlerinin kullandıkları istenmeyen davranışları yönetme stratejilerini belirlemek ve çeşitli değişkenler ile ilişkini ortaya koymak amaçlanmıştır. Araştırma evrenini 2017–2018 eğitim öğretim yılında Yozgat il merkezinde bulunan ilkokullardaki ve bağımsız anaokullarında bulunan okul öncesi ve sınıf öğretmenleri oluşturmuştur. Nicel ve nitel araştırma modellerinin ikisi kullanılarak desenlenen araştırmada örnekleme yöntemi olarak amaçlı (olasılıklı olmayan) örnekleme yöntemlerinden kolay ulaşılabilir durum örneklemesi (convenience sampling) yöntemi kullanılmıştır. Nicel boyut, araştırmacı tarafından geliştirilen `Öğretmenlerin İstenmeyen Davranışları Yönetme Stratejileri Envanteri` nin, örnekleme giren 230 öğretmene uygulanmış, nitel boyut ise 11 sınıf ve okul öncesi öğretmeni ile görüşme yapılarak yürütülmüştür. Elde edilen nicel veriler SPSS programında, nitel veriler içerik analizi yapılarak çözümlenmiştir. Araştırmadan elde edilen verilerin çözümlenmesi amacıyla aritmetik ortalama, standart sapma, yüzde, t-testi, Mann Whitney U, tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ve Kruskal Wallis H testleri yapılmıştır. Araştırma sonucunda, öğretmenlerin sınıfta en sık karşılaştıkları sınıf içi istenmeyen davranışların başında `Fiziksel ve sözel şiddet`, `Arkadaşlarını rahatsız edici davranışlarda bulunma` ve `Sınıf kurallarına uymama` yer almıştır. Sınıf içi istenmeyen davranışları yönetme stratejileri olarak en çok `Düşünmeye dayalı stratejileri` benimsedikleri, bunu takiben `Duygulara dayalı stratejileri` kullandıkları en az benimsedikleri stratejilerin ise `Davranışa dayalı stratejilerden` cezai stratejiler kullandıkları tespit edilmiştir. `Düşünmeye ve duygulara dayalı stratejiler` `sık sık` düzeyinde, `Davranışa dayalı stratejiler` `bazen` düzeyinde uygulandığı bulunmuştur. Değişkenlere göre boyutların her birinde cinsiyete göre anlamlı bir farklılık vardır. Bayan öğretmenlerin, erkek öğretmenlere göre tüm stratejileri daha çok tercih ettikleri görülmüştür. Branş değişkeninde ise `Duygulara dayalı stratejilerde` anlamlı fark olduğu görülmüştür. Okul öncesi öğretmenleri, sınıf öğretmenlerine göre daha fazla tercih etmişlerdir.Anahtar Kelimeler: Sınıf yönetimi, İstenmeyen davranış, Öğretmen.

In this study, it was aimed to determine the strategies of managing undesired behaviors used by kindergarten and primary school teachers working in Yozgat in 2017-2018 academic year. The population of the research was composed of pre-school and classroom teachers in primary and independent kindergartens in Yozgat in 2017-2018 academic year. In the study, which was designed by using both quantitative and qualitative research models, convenience sampling method was used. For the quantitative dimension the Inventory of Strategies to Manage Undesired Behaviors of Teachers which was developed by the researcher, was applied to 230 teachers. The qualitative dimension was conducted by interviewing 11 class and preschool teachers. The quantitative data were analyzed by SPSS and qualitative data were analyzed by content analysis. In order to analyze the data obtained from the research, arithmetic mean, standard deviation, percentage, t-test, Mann Whitney U, one-way ANOVA and Kruskal Wallis H tests were performed.As a result of the research, `Physical and verbal violence`, `Disturbing friends` and `not obeying classroom rules` were found as the most common classroom undesired behaviors. It was observed that teachers mostly adopted `thinking-based strategies` to manage undesired behaviors in the classroom. It was followed by `emotion-based strategies` and the least adopted strategies were `behavior-based strategies`. It was found that `thinking and emotion based strategies` were applied at `often` level and `behavior based strategies` were applied at `sometimes` level. It was determined that gender was a significant variable for each strategy; female teachers preferred all strategies more than male teachers. There was a significant difference in `emotion-based strategies`; preschool teachers preferred them more than classroom teachers.Key words: Classroom management, Undesired behavior, Teacher.