Okul öncesi öğretmenlerinin tükenmişlik düzeyleri ile algıladıkları yönetici liderlik uygulamalarının incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, okul öncesi öğretmenlerinin tükenmişlik düzeyleri ile algıladıkları yönetici liderlik uygulamalarının incelenmesidir. Çalışmada ayrıca okul öncesi öğretmenlerinin tükenmişlik düzeyleri ile algıladıkları yönetici liderlik uygulamaları yaş, medeni durum, eğitim durumu, öğretmenlerin çalıştıkları kurumdaki hizmet süresi, çalıştıkları okul öncesi eğitim kurumu türü, tam/yarı zamanlı çalışma süresi, yönetici cinsiyeti ve sınıf mevcuduna göre de incelenmiştir. Araştırmanın evrenini, 2017-2018 eğitim öğretim yılı bahar döneminde okul öncesi eğitim kurumlarında görev yapan öğretmenler oluşturmaktadır. Araştırmaya, Türkiye'nin batısındaki bir ilin bir ilçesinde bulunan anaokulu ve anasınıflarında görev yapan toplam 112 okul öncesi öğretmeninden çalışmaya gönüllü olan 100 okul öncesi öğretmeni katılmıştır. Araştırmanın verileri, araştırmacı tarafından hazırlanan `Kişisel Bilgi Formu`, Kouzes ve Posner (2003) tarafından geliştirilip Yavuz (2010) tarafından Türkçeye uyarlanan `Liderlik Uygulamaları Ölçeği` ve Pines(2005) tarafından geliştirilip Tümkaya, Çam ve Çavuşoğlu (2009) tarafından Türkçe 'ye uyarlanan `Tükenmişlik Ölçeği Kısa Versiyonu` ile toplanmıştır. Ölçeklerin bu örneklem ile Cronbach'n Alfa (α) güvenirlik katsayılarına bakılmıştır. Tükenmişlik ölçeği için iç tutarlık değeri .923, liderlik ölçeği için .989 olarak bulunmuştur. Verilerin analizinde parametrik testlerden olan bağımsız örneklemler için t testi ve tek yönlü varyans (ANOVA) analizi kullanılmıştır. Varyans analizi sonucunun anlamlı çıkması durumunda farkın hangi gruplar arasında olduğuna çoklu karşılaştırma tekniklerinden Tukey testi ile bakılmıştır. Okul öncesi öğretmenlerinin tükenmişlik düzeyleri ile algılanan liderlik uygulamaları arasındaki ilişkiye ölçek puanları sürekli olduğu ve normal dağılım gösterdiği için Pearson korelasyon tekniği ile bakılmıştır. Verilerin analizinde SPSS 22 paket programı kullanılmış ve tüm analizler .05 anlamlılık düzeyinde test edilmiştir. Araştırma sonucunda okul öncesi öğretmenlerinin tükenmişlik düzeyleri ile algıladıkları liderlik uygulamaları arasında negatif yönde anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Liderlik Uygulamaları, Okul Öncesi Öğretmeni, Tükenmişlik, Sayfa Adedi: 113Danışman: Dr. Öğr. Üyesi Sevinç ÖLÇER

The objective of this dissertation is to analyze preschool teachers' burnout levels and their perceived executive leadership practices. In the study, preschool teachers' burnout levels and their perceived executive leadership practices were also examined as per their age, marital status, educational background, their service duration in their institutions, type of pre-school education institution they work, full/part time working duration, gender of manager and classroom population. Research population constituted of teachers working in preschool educational institutions as of spring term of 2017-2018 academic year. 100 preschool teachers who volunteered to participate in the research out of a total of 112 pre-school teachers working in kindergartens and nursery classes in a district of a province in Western Turkey participated in the study. Research data was collected using `Personal Information Form` prepared by the researcher, `Leadership Practices Scale` developed by Kouzes and Posner (2003) and adopted into Turkish by Yavuz (2010), and `Burnout Scale Short Form` developed by Pines (2005) and adopted into Turkish by Tümkaya, Çam and Çavuşoğlu (2009). Cronbach's Alpha (α) reliability coefficients of these scales were examined using this sample. The internal consistency value for the burnout scale was found to be .923, and .989 for the leadership scale. T-Test and One-Way Variance (ANOVA) analysis were used for independent samples from parametric tests in the analysis of the data. When variance analysis result was significant, Tukey test, one of multiple comparison techniques, was used to determine between which groups the difference existed. The relationship between pre-school teachers' burnout levels and perceived leadership practices was examined using Pearson's Correlation technique since the scale scores were consistent and showed normal distribution. SPSS 22 package program was used in analysis of data, and all analyses were tested at significance level of .05. As a result of the study, it was determined that there was negative-oriented significant relationship between preschool teachers' burnout levels and their perceived leadership practices. Key Words : Burnout, Leadership Practices, Preschool TeacherPage Number : 113Supervisor : Assist. Professor, Sevinç ÖLÇER