Ortaokul öğrencilerinin erken dönem uyumsuz şemaları ile duygu düzenleme yöntemleri arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, Burdur ilinde öğrenim gören ortaokul öğrencilerinin erken dönem uyumsuz şemaları ile duygu düzenleme yöntemleri arasındaki ilişkiyi ortaya çıkarmak ve öğrencilere ait bazı değişkenlere göre ölçeklerden elde edilen puanlar arasında istatistiksel olarak anlamlı düzeyde farklılaşmanın olup olmadığını belirlemektir.Araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, 2017-2018 öğretim yılında Burdur merkezinde öğrenim gören 1629 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri, `10-16 Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT)`, `Ergenler İçin Duygu Düzenleme Ölçeği (EİDDÖ)` ve araştırmacı tarafından geliştirilen `Kişisel Bilgi Formu` ile toplanmıştır. ÇEŞÖT'ün Cronboach alfa güvenirlik katsayısı .92 olarak hesaplanmıştır. EİDDÖ'nün ise Cronboach alfa güvenirlik katsayısı .68 olarak hesaplanmıştır. Verilerin çözümlenmesinde, frekans, yüzde, aritmetik ortalama, standart sapma, Independent-Samples t testi, One Way ANOVA, Pearson Momentler Çarpım Korelasyonu, Doğrusal Regresyon Analizi- Stepwise Tekniği kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre erkek öğrencilerde uyumsuz şemaların daha fazla olduğu ve cinsiyete göre alt boyutlarda anlamlı düzeyde faklılık olduğu görülmektedir. Duygu düzenleme yöntemlerinin cinsiyete göre alt boyutlarda anlamlı düzeyde faklılık olduğu görülmüştür. Öğrencilerin erken dönem uyumsuz şemaları anne ve baba eğitim düzeyine göre farklılaşmaktadır ve eğitim seviyesi yükseldikçe uyum bozucu şemaların varlığı azalmaktadır. Öğrencilerin uyumsuz şemaları anne ve baba mesleğine göre de anlamlı farklılaşmaktadır. Elde edilen bir diğer bulgu anne-baba mesleğine göre öğrencilerde duygu düzenleme yöntemlerinden sadece içsel işlevsel duygu düzenleme yönteminde anlamlı farklılık ortaya çıkmıştır. Bir diğer bulgu anne-baba eğitim düzeyine göre öğrencilerde duygu düzenleme yönteminde anlamlı farklılık ortaya çıkmıştır. Erken dönem uyumsuz şemalar ile duygu düzenleme yöntemleri arasındaki ilişki incelendiğinde orta ya da düşük düzeyde ilişki bulunmuş ve ilişkinin yönü alt boyutlara göre değişiklik göstermiştir. Son olarak uyumsuz şemaların duygu düzenleme yöntemlerini yordama düzeyi incelenmiş ve `Zedelenmiş Özerklik ve Performans` şema alanı ve `Başkalarına Yönelimlilik` şema alanının varyansın %33'ünü açıkladığı, `Kopukluk ve Reddedilmişlik` şema alanının ise varyansın %21'ini açıkladığı görülmüştür. Ayrıca işlevsel olmayan duygu düzenleme yöntemlerinin farklı uyumsuz şemaları yordadığı görülmüştür.

Present study aims to is to determine the relationship between early maladaptive schemes and emotion regulation methods of secondary school students studying in Burdur province and to determine whether there are statistically significant differences between scores obtained from scales according to some variables.In this study, correlational comparative survey model was used. The study group consisted of 1629 students studying in the center of Burdur in the 2017-2018 academic year. The data of the study were `Early Maladaptive Schema Questionnaires Set for Children and Adolescents between the ages of 10-16`, `The Regulation of Emotions Questionnaire` and `Individual Knowledge Form` developed by researcher. The Cronboach alpha reliability coefficient of ÇEŞÖT was calculated to be .92. The Cronboach alpha reliability coefficient was calculated as .68. Frequency, percentile, arithmetic mean, standard deviation, Independent- Samples t test, One Way ANOVA, Pearson moments correlation correlation, linear regression analysis - Stepwise technique were used for data analysis. According to research results it is seen that there are more maladaptive schemas among male students and there is significant difference at gender based lower levels. Although there is not a significant difference according to gender based general scale points in emotion regulation methods, lower bases shows significant differences. Maladaptive schemas differ based on the educational level of parents and as the education level rises, the presence of maladaptive schemas decreases. Another obtained finding is that among emotion regulation methods in students based on parental occupations, only interior functional emotional regulation shows significant difference; it is discovered that at other lower levels does not show a significant difference. When the relation between early period maladaptive schemas and emotion regulation methods is studied, a relation is found at at middle and lower level and the direction of the relation showed variance to the lower levels. Lastly, maladaptive schemas' predictive level of emotion regulation is studied and it is seen that ''Impaired Autonomy and Performance'' and ''Other Directedness'' schema field explains 33% of the variance, and, ''Disconnection and Rejection'' schema field explains 21% of the variance. In addition, it was found that non-functional emotion regulation methods predict different maladaptive schemes.