Türev ürünlerin TMS/TFRS`ye göre muhasebeleştirilmesi ve TDHP ile karşılaştırılması

Abstract

Finansal piyasalar, günümüz dünyasında küreselleşmenin de etkisiyle büyüyen ekonomilerde, para ve sermaye hareketlerinin gerçekleşmesi gibi etkin ve önemli bir işleve sahiptir. Fakat bu işlevi yerine getirirken gerek sistematik gerekse sistematik olmayan bazı riskleri de bünyesinde barındırmaktadır. Bundan dolayı da işletmelerin bu risklerden kendilerini koruyabilmeleri için etkin bir risk yönetimi politikasına sahip olmaları gerekmektedir. Spekülatif kar elde etmek amaçlı olarak da kullanılan türev ürünler ise işletmeler tarafından risk yönetimi çerçevesinde riskten korunmak amacıyla da kullanılabilmektedir.Türev ürünlerin muhasebeleştirilmesinde de kullanım amacının öncelikli olarak belirlenmesi gerekmektedir. Bu belirleme sonucu işletmeler riskten korunma muhasebesi veya spekülasyon muhasebesi uygulamalarına göre muhasebeleştirme işlemlerini gerçekleştirecektir. Burada ise işletmelerin muhasebeleştirme işlemlerinin TMS/TFRS' ye göre yapılması ile TDHP' ye göre yapılması arasında bazı farklılıklar ortaya çıkabilmektedir. Bu çalışmanın amacı; genel olarak finansal piyasaları ve bu piyasaların bir parçası olan türev piyasaları tanıtarak, türev ürünlerle ilgili muhasebe ve finansal raporlama standartları çerçevesinde temel türev ürünler olan forward, futures, opsiyon ve swap sözleşmelerin TMS/TFRS' ye göre muhasebe kayıtlarını yapıp bu kayıtların TDHP' ye göre muhasebe kayıtlarındaki farklılıklarını ortaya koymaktır. Bu amaç doğrultusunda genel olarak ilk kayda alma, değerleme ve sözleşmenin vade tarihi geldiğinde kapatma işlemlerindeki farklılıklar ön plana çıkmaktadır. Bu çalışmada finansal araçların değerleme ve muhasebeleştirilmesine iliş¬kin; Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından yayınlanan TMS 32, TMS 39, TFRS 7 ve TFRS 9 ile Tek Düzen Hesap Planı (TDHP) ilkelerinden yararlanılmıştır.

In today's world, financial markets have an active and important role in the economies that are growing under the influence of globalization, such as the realization of money and capital movements. But it also contains some systematic and non-systematic risks while performing this function. Consequently, the businesses need to have an effective risk management policy to protect themselves from these risks. Derivative products those used to have speculative profits, can also be used by businesses for hedging under the risk management framework.At the same time the purpose of use should be prioritized while accounting of derivatives products. As a result of determining, businesses bring out accounting operations according to hedge accountancy and speculation accountancy practices. Here, some differences will be shown there between doing accounting practises of businesses according to TMS/TFRS and TDHP.The aim of this project, in general, introducing financial markets and derivative markets as a part of financial markets keeping accountancy records in reference to TMS/TFRS of swap contracts ,option, futures and forward being basic by products within the frame of accounting and financial reporting standarts and finding out differences according to TDHP accounting records. In accordance with this purpose, in general, initial registration, valuation and differences in closure operations at the contract due date, stand out.In this project, concerning with valuation and accounting of financial intruments, have been benefited from TMS 32, TMS 39, TFRS 7 and TFRS 9 published by Public Oversight Accounting and Auditing Standarts Authority and the principles of Uniform Chart of Accounts (TDHP).