İşletmelerin sosyal sorumluluk faaliyetlerinin finansal performanslarına etkisi

Abstract

Sosyal sorumluluk, işletmelerin iç ve dış bilgi kullanıcılarına karşı duyarlı davranışlar sergilemesini, böylece ilişki içerisinde olduğu kişi ya da kuruluşların etik değerlerine uygun faaliyetler sürdürmesini ve elde ettikleri kaynakları bulunduğu toplumun sosyal, kültürel, ekonomik olumsuzluklarını gidermede kullanmasını ifade etmektedir. Gönüllülük esasınca yapılan sosyal sorumluluk faaliyetlerine ilişkin işletmelerin faaliyet raporlarında bu faaliyetler için ek maliyetler üstlendiği gözlemlenmiş, işletmelerin klasik amacının kar beklentisi olduğu düşüncesiyle de işletmelerdeki sosyal sorumluluk faaliyetlerinin finansal performanslarına etkisinin olup olmadığı araştırılmaya değer bulunmuştur. İşletmelerin sosyal sorumluluk faaliyetlerinin finansal performanslarına etkisinin araştırıldığı bu çalışmada, Borsa İstanbul 100 Endeksi'nde yer alan ve mali sektör dışındaki 45 işletmenin 2007-2016 (dahil) arasındaki 10 yıllık faaliyet ve finansal raporları incelenmiştir. Sosyal sorumluluk göstergesi olarak küresel çapta yayınlanan ISO 26000 Sosyal Sorumluluk Yönetim Sistemi kategorileri olan kurumsal yönetişim, insan hakları, iş yerindeki uygulamalar, çevre, adil faaliyete ilişkin uygulamalar, tüketiciyi ilgilendiren konular ve toplumsal katılım ve gelişim ile ilgili uygulamalar dikkate alınmıştır. Ayrıca finansal performans göstergesi olarak muhasebe temelli olarak varlık karlılık oranı, piyasa temelli olarak tobin q oranı ve değer temelli olarak ise ekonomik katma değer kullanılmıştır. Panel regresyon analiz tekniği kullanılan çalışmanın sonucunda, varlık karlılık oranını iş yerindeki uygulamalar, çevre, tüketiciyi ilgilendiren konular ve toplumsal katılım ve gelişim ile ilgili sosyal sorumluluk faaliyetleri pozitif yönde; tobin q oranını sadece toplumsal katılım ve gelişim ile ilgili sosyal sorumluluk faaliyetleri pozitif yönde ve ekonomik katma değeri sadece iş yerindeki uygulamalar haricindeki diğer tüm sosyal sorumluluk faaliyetleri pozitif yönde etkilediği bulgusuna ulaşılmıştır.Anahtar Kelimeler: Sosyal Sorumluluk, Finansal Performans, Panel Regresyon Analizi.

Social responsibility refers to the fact that enterprises display sensitive behavior towards their internal and external information users, which enables them to maintain the activities of the individuals or organizations that they are in contact with according to their ethical values, and use the resources they obtain to eliminate the social, cultural and economic negativities of their own society. It has been observed in the enterprises' activity reports about the social responsibility activities based on voluntariness that additional costs for these activities have been undertaken. In addition, based on the thought that the classical aim of the enterprises is profit expectation, it has been found worthy to examine whether there is an effect of the social responsibility activities upon their financial performances. In this study which investigates the effect of social responsibility activities on financial performance of enterprises, the 10 years, 2007-2016 (included), of activities and financial reports of 45 enterprises existing in the Borsa Istanbul 100 Index and from out of the financial sector have been analyzed. ISO 26000 Corporate Social Responsibility Standard categories-corporate governance, human rights, practices in the workplace, environment, applications related to fair action, issues regarding the consumers, and applications and criteria about social participation and development-which were declared as an indication of social responsibility have been taken into consideration. In addition, as financial performance indicators, asset profitability rate as accounting-based, tobin's q ratio as market-based and economic value added as value-based have been used. As a result of the study using panel regression analysis technique, it has been concluded that the asset profitability rate is affected in a positive way by the practices in the workplace, the environment, the issues related to the consumer, and the social responsibility activities related to social participation and development; the rate of tobin's q ratio is affected in a positive way only by social responsibility activities related to social participation and development; and economic value added is positively affected by all social responsibility activities except for the practices at work.Key Words: Social Responsible, Financial Performance, Panel Regression Analysis.