Sosyal bilgiler ders kitaplarında kültür ve miras ünitesi`ninkazanımlarının incelenmesi

Abstract

Bu çalışmada 2018-2019 eğitim ve öğretim yılından itibaren Ortaokul ve İmam HatipOrtaokullarında okutulan Sosyal Bilgiler7. sınıf ders kitabının 2. ünitesi olan ve Osmanlıİmparatorluğu kuruluş ve yükselme devri, iskân, istimalet politikaları, millet sistemi, Osmanlı'daaskeri, sosyal ve kültürel yapı, coğrafi keşifler, rönesans, aydınlanma çağı, reform, Fransız ihtilali,sanayi inkılâbı, sömürgecilik konularını kapsayan Kültür ve Miras ünitesi incelemeye alınmıştır.İncelenen ünitede; 1739 Sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu, 2012 yılında 28409 sayılı resmigazetede ilan edilen Milli Eğitim Bakanlığı Ders Kitapları ve Eğitim Araçları Yönetmeliği ile 2018Sosyal Bilgiler Öğretim Programı'nın kazanımları gözetilerek; Kültür ve Miras Ünitesinin fiziksel,eğitsel, görsel, dil ve anlatım özellikleri bakımından incelenmesi amaçlanmıştır. Nitel araştırmamodellerinden durum çalışması niteliğinde olan bu çalışma literatür tarama yöntemi ile kalemealınmıştır.Araştırmadan çıkan sonuç özetle; Kültür ve Miras Ünitesinde Osmanlı'da askeri ve kültürel yapıkonularının detaya girmeden ancak eksik bilgiler ile ele alındığı, Osmanlı kuruluş ve yükselmedevri ile aynı ünite içinde yer alan kültürel yapı konularının hemen ardından Avrupa'da uyanışkonularının yer almasının kronolojik sıralamayı bozduğu ve ünitede yer alan bilgilerin iç içe geçtiğigözlemlenmiştir.Ayrıca ünite içerisindeki pek çok yabancı kökenli sözcüğün Türk Dil Kurumu kurallarına göreyazılmadığı, mekânı tasvir etmek üzere kullanılan haritaların ölçeklendirme, renklendirme ve içerikkonusunda hatalı olduğu anlaşılmıştır. Bu durum ise ders kitabının hazırlanmasında Milli EğitimTemel Kanunu, Ders Kitapları ve Eğitim Araçları Yönetmeliği'nin esaslarının göz ardı edildiğihususunu ortaya çıkarmıştır.

In this study examines the second unit of the 7th grade Social Studies textbook since2018-2019 academic year, the establishment and promotion period of the Ottoman Empire,settlement, and national policies of the nation system, military, social and cultural structurein the Ottoman Empire, geographical discoveries, renaissance, enlightenment, reform,French revolution, industrial revolution, colonialism.In the unit examined; The Basic Law of National Education No: 1739 was taken intoconsideration in accordance with the regulations of the Ministry of National EducationTextbooks and Educational Tools and the gains of the 2018 Social Studies EducationProgram. It is aimed to examine the Cultural and Heritage Unit in terms of physical,educational, visual, language and expression features. This study, which is a case study, isone of the qualitative research models.In summary, the results of the research; It was observed that the issues of military andcultural structure in the Ottoman Empire were handled without going into details, and thatthe cultural structure in the same unit with the establishment and promotion of the OttomanEmpire, the awakening issues in Europe disrupted the chronological order and theinformation intertwined.In addition, it is understood that many foreign words in the unit are not written accordingto the rules of Turkish Language Institution and the maps used to describe the space arewrong in terms of scaling, coloring and content. This situation revealed that the principlesof National Education Basic Law, Textbooks and Educational Tools Regulation wereignored in the preparation of the textbook.