Kuzey Pisidia tümülüs mezar geleneği

Abstract

Antik dönemde adı Pisidia olarak bilinen, bugün ise Göller Yöresi olarak nitelendirilen bölge Isparta ve Burdur illerinin tümünü, Konya'nın batısını, Antalya'nın da kuzeyini kapsamaktadır. Bölge 19. yüzyıl boyunca birçok araştırmacı ve gezginin ziyaret yeri olmuş, 20. yüzyılın ikinci yarısından itibaren yoğunlaşan epigrafi çalışmaları, arkeoloji yüzey araştırmaları ve az da olsa kazı çalışmalarıyla bölgenin tarihi coğrafyası ve kültürü aydınlatılmaya çalışılmıştır. Günümüzde de hala yerli yabancı pek çok bilim insanının araştırma ve çalışmalar yaptığı önemli bir bölgedir. Pisidia bölgesinin adı ilk olarak karşımıza M.Ö. 5. yüzyılın sonlarında Ksenephon'nun Anabasis'in de karşımıza çıkmaktadır. Farklı kültür ve uygarlıkların beşiği olan bölge, Paleolitik Dönemden başlayarak Neolitik Dönem, Kalkolitik Dönem, Tunç Devri, Demir Çağı dönemlerinde yerleşim yeri olmuş, bu iskân hareketi Büyük İskender, Roma ve Bizans İmparatorluklarıyla birlikte, Anadolu Selçuklu Devleti, Beylikler ve Osmanlı Devleti'ne kadar kesintisiz olarak devam etmiştir. Tezimizin konusunu oluşturan Kuzey Pisidia bölgesi tümülüslerin, dağılım alanı içerisine baktığımızda bölge geneline yayılmamış, olduğunu özellikle komşu bölge olan, Phrygia'yı çevreleyen sınır bölgelerinde yer aldığını yani bölgenin batısında yoğunluk gösterdiğini anlamaktayız. Bu bölgede ayrıca son zamanlarda yapılan çalışmalarda Kabalis ve Milyas bölgesi etkileşimi tümülüs çalışmamız açısından oldukça büyük bir öneme sahip olmuştur. Bu tez çalışmasında tümülüs geleneğinin bölgeye nereden geldiğini, hangi dönemlerde kullanıldığını, mezarların yer seçimi ve aynı zamanda tümülüslerin tipolojik incelemeleri yapılarak tüm bu elde edilen verilerle Kuzey Pisidia Bölgesinin kendine ait bir tümülüs geleneği olup olmadığı sorusuna açıklık getirilmeye çalışılmıştır.Anahtar Kelimeler: Kuzey Pisidia, Tümülüs, Phrygia, Kabalis, Milyas, Mezar, Ölü Gömme Geleneği

The region known as Pisidia İn ancient times and now called as the Lake District, covers all of the provinces of Isparta and Burdur, West of Konya and North of Antalya.During the 19th century, the region has been a place of visit for many researchers and travelers, the historical geography and culture of the region were studied to clarify by intensified epigraphic studies from the second half of the twentieth century, archaeolocigal surveys and even a little excavation work. Today, it is still an important region where many local and foreing scientist conduct research and studies. The name of the Pisidia region first appears in the Anabasis of Xesenephon at the end of the fifth century BC. The region, which is the cradle of different cultures and civilizations, has been settlement from the Paleolithic period tothe Neolithic, Bronze Age, Iron Age periods, and this settlement movement continued uninterruptedly with Alexander the Great, the Roman and Byzantine empires, until the Anadolu Seljuk States, principalities and the Ottoman Empire. When we look inside the spread area of North Pisidia region, which is the subject of our thesis we understand that tumuli are not distributed throughout the region, located especially in the borderregion surrounding Phrygia, which are the neighbouring region, meaning that it is concentrated to the west of the Pisidia region. In this region, the recent studies on the interaction of Kibyratis and Milyas region has been of great importance for our tumulus study. In this thesis, we examined where the tumulus tradition came from in the region, in which periods it was used, the location of the graves and also the typology of the tumuli and with all this data we tried to clarify the question of whether the North Pisidia region was a tumulus tradition of its own.Keywords: Northern Pisidia, Tumulus, Phrygia, Kibyratis, Milyas, Grave, Burial Custom