Bazı nohut çeşitlerinin farklı tohum iriliği ve ekim zamanlarında verim ve kalite performanslarının belirlenmesi

Abstract

Araştırma, Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Tarımsal Araştırma ve Uygulama Müdürlüğü deneme arazisinde 2016 yılında yürütülmüştür. Araştırmada materyal olarak Uzunlu 99, Gökçe, Azkan, Yaşa-05 ve İnci nohut çeşitleri kullanılmıştır. Tesadüf Bloklarında Bölünen Bölünmüş Parseller deneme deseninde üç tekrarlamalı olarak yürütülen araştırmada beş nohut çeşidi, üç farklı ekim zamanı (24 Şubat, 3 Mart ve 1 Nisan) ve 2 farklı tohum iriliği (35 g üstü ve 35 g altı) kullanılmış olup ekim zamanı ana parselleri, çeşitler alt parselleri ve tohum irilikleri ise alt alt parselleri oluşturmuştur. Çalışmada fenolojik ve agronomik özellikler olan çiçeklenme ve bakla bağlama gün sayısı, bitki boyu, bitkide ana dal sayısı, ilk bakla yüksekliği, bitkide bakla sayısı, bitkide tane sayısı, bitki başına tane verimi, yüz tane ağırlığı, tohum verimi, biyolojik verim, hasat indeksi ile kalite özellikleri olan protein oranı, su alma kapasitesi, su alma indeksi, şişme kapasitesi, şişme indeksi ve kabuk oranı parametreleri incelenmiştir.Çalışmada ele alınan parametrelerden tohum verimi, ana dal sayısı, bitkide bakla ve tane sayısı, biyolojik verim, yüz tane ağırlığı, protein oranı ve kabuk oranı hariç tüm özelliklere ekim zamanının etkisinin önemli olduğu bulunmuştur. Ekim zamanı geciktikçe parametrelerin büyük çoğunluğunda düşüşler görülmekle beraber aynı zamanda birinci ekim zamanında da aynı durum görülmüştür. Kalite unsurlarından olan su alma kapasitesi ve indeksinin ekim zamanı geciktikçe azaldığı görülürken, protein oranının ise tam tersi ekim zamanı geciktikçe arttığı saptanmıştır. İncelenen parametrelerden bitkide bakla ve tane sayısı, hasat indeksi ile su alma indeksi hariç tüm parametrelerde 35 g üstü tohumlarda yüksek değerlerin elde edildiği tespit edilmiştir. Araştırmada kullanılan Gökçe ve Azkan nohut çeşitleri tohum verimi bakımından ilk iki sırayı paylaşırken, İnci nohut çeşidinde ise bitkide bakla ve tane sayısı bakımından en yülksek değerlerin elde edildiği belirlenmiştir.

The study was conducted at the testing ground of Kırşehir Ahi Evran University Agricultural Research and Application Directorate in 2016. Uzunlu 99, Gokce, Azkan, Yasa-05 ve Inci chickpeas were used as materials in the study. Five chickpea varieties, three different sowing time ( February 24th , March 3rd and April 1st ) and two different seed massiveness ( above 35 g and below 35g ) were applied in the study which was conducted at the split-split plot in randomized complete block design with 3 replications and sowing time formed main plots, cultivars formed sub plots and the massiveness formed sub-sub plots. Flowering and pod binding number of plant, which are the properties of phonological and agronomic, plant height, number of main branches, the first pod height, number of pods per plant, number of seeds per plant, seed yield per plant, 100-seed weight, biological yield, harvest index rate of protein that is the quality property and water absorption capacity, water absorption index, swelling capacity, swelling index, and parameter of crust rate were examined in the study. From the parameters examined in the study, the effect of sowing time was found important in the all properties except for the properties of seed yield, the number of main branches, the number of seeds and pods per plant, biological yield, 100-seed weight, rate of protein and the rate of crust. As the sowing time delayed, decreasing in nearly most of the parameters were observed, the same kind of losing was also observed in the first sowing time. As the water absorption capacity and index from the quality elements were delayed, it decreased whereas the rate of the protein increased conversely as the swing time was delayed. It was found that high values were acquired from the seeds that are above 35g in all parameters except for the pod per plant and number of seeds, harvest index and water absorption index from the examined parameters. It was stated that while the chickpea varieties such as Gokçe and Azkan shared the first two rows in terms of seed yield, Inci chickpea acquired the highest values in terms of pod per plant and number of seeds.