Integrating The Rum Churches in Samsun into daily life

Abstract

1923 yılında imzalanan Lozan Antlaşması'nın gereğiyle gerçekleşen Türk-Yunan nüfus mübalesesinin bir sonucu olarak, Türkiye genelinde bir çok Rum kilisesi kullanılmaz durumda kalmıştır. Bu yapıların çoğu, kültürel miras değeri taşımaları açısından önem arz etmeleri gerekçesiyle tescilli olmasına ve Kültür Bakanlığı'nın koruması altında olmasına rağmen, halkla gerekli ilişkiyi kuramayıp günlük hayatın bir parçası olamamıştır. Bu çalışmanın ana konusu, Samsun'un Tekkeköy ilçesinde bulunan Rum kiliselerinin, ki bunlar genelde camiye ya da diğer kullanımlara çevrilmiş ve çoğunlukla kaderlerine terkedilmiş kiliselerdir, günlük hayata entegre edilmesi ile ilgili bir proje önerisi sunmaktır. Bu amaç doğrultusunda, Samsun Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü arşivinde tescil kaydı bulunan Rum kiliselerinin dökümü yapılmış ve oldukça yıkık durumda olanlar çalışma dışı tutularak belgeleme yapılmıştır. Arazide bizzat görülen yapılar, çizimi fotoğraf ve açıklamalarla zenginleştirilmiş bina fişlerinde belgelenmiştir. Yapıların belgesel dökümünü desteklemek adına, Lozan nüfus mübadelesini de kapsayacak şekilde bölgeye ait tarih ve Rum kiliselerinin genel mimari yapısı ve çalışma için seçilen alanda bulunan yerleşim yerlerinin incelendiği bir arkaplan bölümü oluşturulmuştur. Gerek binaların münferit belgelemesinden gerekse bu arkaplandan toplanan veriler genel değerlendirme kapsamında bir araya getirilmiş ve entegrasyon önerisine altlık oluşturulmuştur. Mevcut durumun ortaya konmasını takiben, genel yaklaşım kararları ve stratejisi hem alandaki binalar için hem de aynı durumda olan başka benzer yapılar için ortaya konmuştur. Seçilen alan özelinde diğer kültür varlıklarının da tespitiyle, atıl durumda kalmış olan bu yapıları günlük hayatın içine entegre etmek ve yerel halkla buluşturmak-barıştırmak adına bir proje önerilmiştir.

After the compulsory population exchange between Greece and Turkey many Rum churches have fallen into disuse. Despite the fact that most of this heritage are registered and therefore under the protection of the Ministry of Culture and Tourism as they are important as they reflect the mosaic of cultures, there is a problem with the integration of these churches with everyday life and local people. The main purpose of this thesis is to propose an integration project for the Rum churches in Tekkeköy District of Samsun. Some of the churches were previously converted to mosques or other functions and then abandoned, and some of them were neglected and even damaged.For this purpose, the studies were carried out by documenting the registered Rum churches. The buildings were documented by using information sheets with photographs, drawings, and informative descriptions after the site survey. In order to support the documentation of the buildings, historical information of Samsun including the population exchange and architectural characteristics of Rum churches that belong to the 19th century have been studied. General principles were generated for the integration project proposal by combining the literature search and the documentation of the buildings. After stating the current situation, by determining other registered cultural elements and documenting the situation of the Rum churches, general approach and the strategy for implementations have been revealed. The integration project proposal, which aims to reconcile the local people with the buildings, was prepared for these dilapidated Rum churches according to these general principles.