Elazığ mebusu Hüseyin Gökçelik (1876-1933)

Abstract

Tarihi geçmişi 4000 yıllık olan Harput, yeni bir yerleşim merkezi olan Elazığ'ın merkezi konumundadır. Bu bölgeye ilk yerleşenlerin Hurriler olduğu tarihi kaynaklarda belirtilmektedir. M.Ö. 9.yy da Urartular' ın Elazığ tarihindeki izlerini tarihî Harput Kalesi'nden görebilmekteyiz. 1071 Malazgirt Zaferi'nden sonra bu bölgede Artuklular, Anadolu Selçukluları, İlhanlılar, Dulkadiroğulları ve Akkoyunlular hüküm sürmüşlerdir. 1507'de Safeviler'in eline geçen Harput 1514 Çaldıran Muharebesi'nden sonra Osmanlı Devleti'nin eline geçmiştir. 19.yy. sonlarına kadar kültür, bayındırlık gibi konularda yurdun en gözde şehirlerinden biri olarak varlığını sürdüren Harput, değişen toplum yapısına ve şehircilik hayatına uyarak o zamanki adı Agavat olan ovaya doğru yerleşilmeye başlamıştır.Osmanlı Devleti geç kaldığı demokrasi hareketlerine XIX. ve XX. yy. da yoğunlaşmaya başlamıştır. Tanzimat Fermanı, Islahat Fermanı, I. Meşrutiyet ve II. Meşrutiyet ile birlikte kısmen de olsa demokratikleşme yolunda önemli adımlar atılmıştır. 1908'de yapılan seçimler neticesinde farklı unsurların meclise girmesine zemin hazırlanmış ve siyasî partiler kurulmaya başlanmıştır.I. Dünya Savaşı'ndan sonra Millî Mücadele döneminde Mustafa Kemal ile birlikte hareket eden Hüseyin Bey 1920 tarihinde TBMM'nin açılmasıyla Elazığ Mebusu olarak meclise girer ve dört dönem mecliste görev alır. Bu dönemde ülkenin siyasî, hukuki, ekonomik, askeri, yönetim, tarım ve eğitim alanlarında birçok konuşması ve önergesi bulunmaktadır. Yeni kurulan Türkiye Cumhuriyetinin önemli kararlarına imzasını atmış; şehrinin ve ülkenin menfaatlerini gözeten bir politika izlemiştir.Beş çocuk babası olan Hüseyin Bey 1933'de vefat etmiş. Ailesinin bir kısmı Yıldızhan bir kısmı Gökçelik bir kısmı da Hanağası soyadını almıştır. Mezarı Elazığ - Hankendi Bucağı Bölüklü köyünde bulunmaktadır.Anahtar Kelimeler: Harput, I. TBMM, Hüseyin Bey (GÖKÇELİK)

Harput,which has a history going back over 4000 years has a central location in Elazığ.According to historical records,the Hurrians are believed to have been the first inhabitants in this area.We can observe the historical traces of the Urartus going back to the 9th century B.C. in Harput Castle.After the victory of Malazgirt in 1071,the Artuqids,the Anatolian Seljuks,the llkhanids,the Dulkadirids and the Aq-qoyunlus reigned in this region.Harput,which had been occupied by Safavids in 1507 was later seized by the Ottomans after the Battle of Çaldıran(Chaldiran) in 1514.Harput had prevailed its status as a center of attraction in the state in areas such as culture and housing until the end of the 19th century and then the settlement in Harput began to shift towards the Agavat Plain in accordance with changing social structure and urban life.In the 19th and 20th centuries,the Ottoman Empire began to concentrate on long overdue democracy movements .With Tanzimat Fermanı,Islahat Fermanı,I.Meşrutiyet and II.Meşrutiyet,important steps were taken,though partially,on the path of democratization.The elections held in 1908 prepared the ground for different elements to get into the parliament and the first politacal parties began to be founded.Hüseyin Bey,who acted alongside Mustafa Kemal during the Turkish War of Independence period after the World War I was elected to parliament as Elazığ representative upon the inauguration of TBMM in 1920 and held office for four terms in the parliament.In that period,he made numerous speeches and motions on political,legal,economic,military,administrative ,agricultural and educational topics.He put his signature to some of the important decisions of the infant Republic of Turkey and followed a policy upholding the interests of his city and his country.Hüseyin Bey,who had five children passed away in 1933 and some of his family adopted the surname of Yıldızhan,some Gökçelik and some Hanağası.He was buried in Bölüklü Village,Hankendi subdistrict(bucak),Elazığ.Key Words: Harput,1st TBMM, Hüseyin Bey (GÖKÇELİK)