Sınıf öğretmenlerinin iş yükü algısı ile mesleki tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişki

Abstract

Bu araştırmanın genel amacı, Türkiye'de Millî Eğitim Bakanlığına bağlı resmi ilkokullarda görev yapan sınıf öğretmenlerinin iş yükü algısı ile mesleki tükenmişlik arasındaki ilişki düzeyini belirlemektir. Araştırma ilişkisel tarama modelindedir. Araştırmanın hedef evrenini Samsun il merkezinde yer alan Atakum, Canik ve İlkadım ilçelerinde 2017-2018 eğitim öğretim yılında görev yapan 1475 sınıf öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini bu ilçelerdeki 329 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırma verilerinin toplanmasında `Kişisel Bilgi Formu`, Keleş Ay (2010) tarafından geliştirilen tek boyutlu `Öğretmenlerde İş Yükü Algısı Ölçeği` ile Yellice Yüksel, Kaner ve Şekercioğlu (2008) tarafından geliştirilen `Öğretmen Mesleki Tükenmişlik Ölçeği` kullanılmıştır. Verilerin çözümlenmesinde kişisel bilgilere ilişkin değerlendirmede yüzde ve frekans, alt boyutlara ilişkin değerlendirmede aritmetik ortalama ve standart sapma, cinsiyet değişkeninin değerlendirmesinde t-testi, medeni durum değişkeninin değerlendirmesinde Mann-Whitney U testi, mesleki kıdem değişkeninin değerlendirmesinde Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA), yaş değişkeninin değerlendirilmesinde Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) ve Kruskal Wallis testi, anlamlı farklılık çıkan alt boyutları belirlemek amacıyla Tukey HSD testi, iş yükü algısı ile mesleki tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkiyi belirlemek için Pearson Korelasyon analizi uygulanmıştır. Araştırma sonucunda öğretmenlerin iş yüklerinin ağır olmadığı ve mesleki tükenmişliklerinin düşük düzeyde olduğu ortaya çıkmıştır. Öğretmenler mesleki tükenmişliğin alt boyutlarında en az fiziksel ve duygusal tükenmeye, en fazla mesleğe ilişkin tükenmişlik ve başarısızlığa katılmışlardır. Cinsiyet, medeni durum ve mesleki kıdem değişkenine göre öğretmenlerin hem iş yükü algıları hem de mesleki tükenmişlikleri anlamlı farklılık göstermemektedir. Öğretmenlerin iş yükü algıları yaş değişkenine göre farklılaşmamaktadır. Öğretmenlerin mesleki tükenmişlikleri yaş değişkenine göre anlamlı bir farklılık göstermektedir. Buna göre sıra değerlerine bakıldığında mesleki tükenmişlikte en üst sırada 41-50 yaş grubundaki öğretmenler, daha sonra 27-40 yaş grubundaki öğretmenler, daha sonra da 51-64 yaş grubundaki öğretmenler yerini almaktadır. İş yükü algısıyla mesleki tükenmişlik arasında anlamlı, pozitif ve orta düzeyde bir ilişki olduğu görülmektedir.

The general purpose of the research is to determine the relatioanship level between workload perception and occupational burnout of the classroom teachers working at the primary schools attached to Ministry of Education in Turkey. The relational screening model was used in the research. The target universe of the research is composed of 1475 classroom teachers working in Atakum, Canik and İlkadım districts at the province center of Samsun in the 2017-2018 academic year. The sample of the research consists of 329 teachers in these districts. `Personel Information Form` with the four-items, `Workload Perception Scale for Teachers` with one-dimensional and 11-items which was developed by Keleş Ay (2010) and `Teachers Occupational Burnout Scale` with four-dimensionals and 26-items which was developed by Yellice Yüksel, Kaner and Şekercioğlu (2008) were used for the collection of research data. Percentage and frequency for personel information, aritmetic mean and standard deviation for sub-dimensions, t-test for gender, Mann-Whitney U test for marital status, one-way analysis of variance (ANOVA) for occupational seniority, one-way analysis of variance (ANOVA) and Kruskal Wallis test for age, Tukey HSD test to determine significant difference in sub-dimensions, Pearson Correlation analysis to determine the relationship between workload perception and occupational burnout levels were applied. As a result of the research it has been found that the workload of the teacherc is not anerous and their occupational burnout is low level. At least, the teachers have participated in physical and emotional burnout in the sub-dimensions of occupational burnout and failure and burnout of the profession at most. According to the variables of gender, marital status and occupational seniority, both of the workload perceptions and the occupational burnout of the teachers show a significant difference. The teachers' workload perceptions do not vary according to age. The occupational burnout of the teachers shows a significant difference according to age. According to the rank values, between the 41-50 years old teachers are at the top, between the 27-40 years old teachers are at the second, between the 51-64 years old teachers are at the last in the occupational burnout. The relationship between the workload perception and the occupational burnout is significant, positive and moderate.