Öğretmen adaylarının dinlediklerini özetleme becerileri

Abstract

Bu araştırmada, öğretmen adaylarının dinledikleri metinleri özetleme stratejilerini kullanma durumları araştırılmıştır. Çalışma örneklemini, 2017-2018 eğitim öğretim yılında Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilgiler Öğretmenliği, Türkçe Öğretmenliği, Fen Bilgisi Öğretmenliği ve Sınıf Öğretmenliği Bölümü'nde öğrenim gören 152 son sınıf öğrencisi meydana getirmektedir. Araştırmada, bilgilendirici ve olaya dayalı metin olmak üzere iki metin türü kullanılmıştır. Öğretmen adayları tarafından oluşturulan özetler `Özetleme Stratejileri Puanlama Ölçeği` kullanılarak değerlendirilmiştir. Dinleme metinlerinden yola çıkılarak öğretmen adayları tarafından oluşturulan özetler; başlık yazma, bakış açısını doğru kullanma, anlatım kipini doğru kullanma, önemli bilgiyi seçme, önemsiz bilgiyi silme, metin dışı bilgiye yer vermeme, tutarlı yazma ve kısaltma stratejileri göz önüne alınarak değerlendirilmiştir. Araştırmada, bilgilendirici metin özetlerinde; metin dışı bilgiye yer vermeme ve kısaltma stratejilerinin kullanabilmesinde diğer stratejilere oranla anlamlı farklılıklar görülmüş, öğretmen adayları orta düzeyde başarı göstermiştir. Başlık yazma, bakış açısını doğru kullanma, anlatım kipini doğru kullanma, önemli bilgiyi seçme, önemsiz bilgiyi silme stratejilerini kullanabilme becerisi bakımından anlamlı farklılıklara rastlanmış; öğretmen adaylarının bu stratejileri uygulayabilmede sorun yaşadıkları tespit edilmiştir. Öğretmen adaylarının bilgilendirici metni özetlerken başlık kullanmadıkları, 1. çoğul şahıs bakış açısıyla metni özetledikleri, özetlemeyi şimdiki zaman kipi kullanarak özetledikleri belirlenmiştir. Olaya dayalı metin özetlerinde ise öğretmen adaylarının; önemli bilgiyi seçme, metin dışı bilgiye yer vermeme, bakış açısını doğru kullanma stratejilerini uygulayabilme becerilerinde anlamlı farklılıklar tespit edilmiştir. Kız öğrenciler bakış açısını doğru kullanma ve kısaltma; erkek öğrenciler ise önemli bilgiyi seçme, metin dışı bilgiye yer verme, bakış açısını doğru kullanma becerileri bakımından başarılı kabul edilmiştir. Araştırmanın bulgularına dayanılarak önerilerde bulunulmuştur.Anahtar Kelimeler: Özetleme stratejileri, dinleme metinleri, öğretmen adayları, dinleme, bilgilendirici metin, olaya dayalı metin.

In this research, pre-service teachers' summarizing skills on listened texts is emphasized. The group consists of 152 final class students of 2017-2018 education year of Department of Turkish Languages Education, Social Sciences Education, Science Education, Primary School Educationin Ahi Evran University. In the research, two types of text were used; informative text and event.- based text. The summaries that were created by teacher trainees were evaluated by using `Summarizing Strategies Scoring Scale`. The listening summaries created by the teacher trainees were evaluated according to writing a tittle, the correct use of the point of view, the correct use of the narrative mode, choosing the important information, deleting the unimportant information not including out- of- text information, writing in a consistent way and shortening strategies. In the research, meaningful differences have been seen in the informative text summaries, not including out of text knowledge summaries and use of shortening strategies compared to other strategies and teacher trainees have been successful over the overage. It's observed that the use of writing tittle, correct use of the point of view the correct use of narrative mode, choosing the correct important information, deleting the unimportant information strategies have been in a meaningful difference, It's detected that the teacher trainees have problems in applying these strategies. It's observed hoot, while summarizing the informative text, the teacher trainees didn't use title, they summarized the text in a first person plural point of view in present continues tense. In event- based text summaries meaningful differences have been observed in teacher trainees' choosing the important information, not including out-of-text information, using the correct point of view strategies. Female students have been accepted successful in using the correct point of view and shortening and male students have been accepted successful in choosing the important information, not including out-of-text information using the correct point of view. The advice have been given according to the finding of the research.Keywords:Summarizing strategy, listened texts, pre-service teachers, listenning, event based text.