Algılama kuramları açısından Birinci Dünya Savaşı`nın aktör çiftleri düzeyinde incelenmesi

Abstract

Savaşlar ve ardından yaşanan barış ve anlaşmalar tarih incelemelerinin en önemli konusu olmuştur. Gruplar, klanlar, aşiretler ya da devletler arasında yaşanan savaşlar iletişimin en önemli kanalı olmuş ve bu sayede dinler yayılmış, kültürler kaynaşmış, yeni buluşlar yaşanmış ve birçok alanda iletişim sağlanmış. Görülen o ki savaşlar her dönem en çok bilginin edinebildiği faaliyetler olması nedeniyle tarihçilerin en önemli araştırma konusu olmuştur. Fakat savaşlar yalnızca neden-sonuç çerçevesinde incelenmiştir. Her ne kadar literatürde çok fazla çalışma bulunmasa da savaşın önlenebilir ya da etkisinin küçültülebilir bir olgu olduğu kabul edilir bir gerçektir. Devletleri yönetenlerin yani karar vericilerin insanlar olduğu ve bunların algılarının, korkularının, hayallerinin ya da hırslarının olduğu göz ardı edilmiştir. Tam da bu noktada algılama ve yanlış algılamanın savaşa giden yolda önemli bir etkiye sahip olduğu görülmektedir. Bu çalışmanın amacı neredeyse dünya üzerindeki tüm ulusları etkilemiş olan ve nedenleri konusunda hâlâ tarihçilerin ortak kanaatlerinin bulunmadığı I. Dünya Savaşı'nı aktörler ve devletler açısından algılama ve yanlış algılama kuramları çerçevesinde incelemektir. İmparatorlukların yıkılması ile sonuçlanan yaklaşık 9 milyon askerin yaşamını kaybetmesine neden olan bu savaşın yanlış algılama ya da abartılı algılamadan kaynaklı olma durumu oldukça ürkütücüdür. Yüzyıllar içerisinde devletler, yönetim şekilleri ve sosyolojik yapı elbette değişim içerisindeydi. Bu değişime ayak uyduramayan devletler elbette yıkılabilir ya da parçalanmak zorunda kalabilirlerdi. Fakat bu durumun sivilleri de etkileyerek bu kadar büyük bir yıkımın yaşanacağını kimse beklemiyordu. Bu savaşın kıvılcımını oluşturan olay Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun veliahtının suikaste uğraması şeklinde tarih kitapları yazsa da savaşa giden yolda devlet çiftleri savaşa farklı çıkar ve beklentilerle dahil olmuştur. 19. yüzyılın sonları itibariyle dünyada hızlı bir değişimin başladığı hissedilmektedir. Fakat liderler bu değişimi fark edememiştir. İmparatorlukları yıkan, büyük yıkımlara neden olan ve sonrasında bir dünya savaşı olarak adlandırılan bu savaşın devlet çiftleri açısından bir yanlış algılamadan kaynaklı olabilme durumu oldukça ürkütücüdür. Bu noktada bu çalışma ile her devlet çifti ayrı ayrı incelenerek yanlış algılamaların olduğu durumlar tespit edilmeye çalışılmıştır. Oluşabilen çok sayıdaki yanlış algılamayı tespit etmek için yalnızca farklı ittifak blokları arasındaki değil aynı ittifak içerisindeki devlet çiftleri de incelemeye dahil edilmiştir. Bu noktada I. Dünya Savaşı öncesi yaşanan tüm gelişmeler aktör (devlet) çiftleri şeklinde incelenerek yanlış algılama sorununun olduğu durumlar tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu çalışma ile savaşa giden yolda devletlerin ve içerisindeki karar vericiler ile birlikte incelenerek karar vericilerin yanlış algılamalar ile ülkeyi nasıl savaşa sürüklediğini I.Dünya Savaşı örneği içerisinde incelenmiş olacaktır.ANAHTAR KELİMELER: Aktör Çiftleri, Algılama, Birinci Dünya Savaşı,Lider Analizi,Yanlış Algılama.

Wars and following peace and treaties have been the most important subject of historical research. Wars between the groups, clans, tribes or states have been the most important channel of communication, and by this means religions have been spreaded, cultures have been united, new inventions have been experienced and communication has been provided in many areas. Apparently wars have been the most important research topic of historians, because wars are activities where the most knowledge can be obtained. However, wars have been investigated only in the framework of cause and effect. Although there are no much studies in the literature, it is an agreeable fact that war is a preventable case or a case which impact can be minimized. It has been overlooked that state governors are human being and they have fears, dreams or passions. Just at this point, perception-misperception is seen to have a significant effect on the road to war.The objective of this study was to review World War I, which affected almost all nations worldwide and there is still no consensus among the historians about its causes, in terms of the actors and states from perception-misperception framework. This war, which has resulted in demolition of empires and caused loss of nearly 9 million soldiers, to be experienced due to misperception or exaggerated perception is quite frightening. Ofcourse states, regimes and sociological structure have been in a change over centuries. States that could not keep in step with this change might have to be demolished or disintegrated. However, nobody expected such a great destruction, which has also affected the civilian populations. Although history books have written that the event creating spark of this war was assassination of the crown prince of the Austro-Hungarian Empire, state pairs have been involved in the road to war with different interests and expectations. A rapid change have been felt in the world as of the end of 19th century. However, the leaders have not realized this change. This war, which has demolished states, caused great destructions and later named as a world war, to be caused by a misperception from the aspect of state pairs is quite frightening. Herein, with this study each state pair was separately examined and the conditions with misperception were tried to be determined. In order to determine a large number of misperceptions, not only the state pairs between different alliance blocks, but also the state pair within the same alliance were also included in the study. At this point, conditions with misperception problems were tried to be determined by investigating all developments experienced between the World War I as actor (state) pairs. In this study, states and their decision makers were examined together on the road to war, and how have the decision makers dragged a country to war was reviewed with in thesample of Word War I.Keywords: ActorPairs, Perception, Word War One, Leader Analysis, Misperception.