Dönem sanatçı ve eser bağlamında Halit Ziya Uşaklıgil ve Peyami Safa romanlarının incelenmesi

Abstract

Tanzimat dönemiyle birlikte Türk edebiyatına giren roman, kaynağını hayattan alan bir türdür. Bu nedenle de bir romanın tam olarak anlaşılması için yazma zamanı çok önemlidir. Kurgu oluşurken dönemin edebi akımları ve dönemin meseleleri romanın temel unsurları arasında yer alır. Bir roman, yazarının yaşadığı dönemden belli belirsiz izler taşımaktadır çünkü her roman belirli bir zaman içinde yazılır ve o zamandan bağımsız bir hal alamaz. Bu nedenle de çalışmamızda zamanın romanlara olan etkisi incelenmiştir. Bu bağlamda Servet-i Fünûn dönemi romancılarından Halit Ziya Uşaklıgil'in sekiz, Cumhuriyet dönemi romancılarından Peyami Safa'nın on iki romanını ele alınmıştır. Çalışmada zaman kavramı araştırılarak zamanın romanların oluşumda neden önemli olduğunu tespit edilmiştir.Çalışma alanının genişletilmesinin önemli olduğu düşünüldüğünde, edebiyat anlayışlarında karşıt görüşlere sahip bu iki değerli yazarı seçmeyi uygun gördük. Cumhuriyet dönemi öncesinde romanlar yazan Halit Ziya Uşaklıgil ile Cumhuriyet sonrası romanlar kaleme alan Peyami Safa ele alındı. Bu iki yazarın seçilmesindeki en önemli neden dönemlerinin en güçlü romancıları olmasından kaynaklanmaktadır. Cumhuriyetin ilanıyla birlikte edebiyat köklü bir değişime girmiştir. Toplumu derinden etkileyen bu değişim yazarların sanat anlayışlarına da etki etmiştir. Halit Ziya Uşaklıgil'in Cumhuriyet öncesi edebiyatın, Peyami Safa'nın ise Cumhuriyet sonrası edebiyatın izlerini romanlarına başarıyla yansıtmış olmaları bu iki kıymetli yazarı ele almamızdaki en önemli etkendir. Bu bağlamda elde ettiğimiz verileri kaynaklara göre analiz ettik.Anahtar Kelimeler: Dönem, edebiyat, kurgu, roman, zaman

Entering into Turkish literature with the Tanzimat period, the novel It's a species that takes its source from life. For a novel to be fully understood, writing time is of great importance. Literature movements of the period and the issues of the period are among the basic elements of the novel while fiction is formed. A novel carries faint traces of its author's time because each novel is written within a certain time frame and cannot become independent from that time. Therefore, in our study, we examined the effect of time on novels. In this context, we dealt with eight novels by Halit Ziya Uşaklıgil, one of the novelists of Servet-i Fünûn, twelve novels by Peyami Safa, one of the novelists of the Republican era. By investigating the concept of time, it has been determined why time is important in the formation of novels.Considering the importance of expanding the field of study, we found it appropriate to choose these two valuable writers with opposite views in their literary understanding. Halit Ziya Uşaklıgil, who wrote novels before the Republic period, and Peyami Safa, who wrote novels after the Republic, were discussed. The most important reason for choosing these two authors is that they were the most powerful novelists of their time. Literature underwent a radical change with the proclamation of the Republic. This change, which deeply affected the society, also affected the authors' understanding of art. The fact that Halit Ziya Uşaklıgil successfully reflected the traces of the pre-Republic literature and Peyami Safa the post-Republic literature on their novels is the most important factor in our handling of these two valuable writers. In this context, we analyzed the data we obtained according to the sources.Key Words: Period, literature, fiction, novel, time