37 numaralı Kal`abend defterinin transkripsiyonu ve değerlendirilmesi (H.zilhicce 1239-h.şaban 1241/ M.temmuz 1824-m.nisan 1826)

Abstract

Devletlerin uzun süre yaşayabilmeleri, devleti oluşturan halkın barış içerisinde yaşamasından kaynaklanmaktadır. Halkın barış içinde yaşaması, toplumun bir arada tutulabilmesi için en önemli faktörlerden biri iyi bir hukuk sistemine haiz olmasıdır. Osmanlı Devleti'nin hukuk sistemi ise şer'i ve örfi yönü bulunan çift başlı ve kendine mahsus bir hukuk sistemi olarak karşımıza çıkmıştır. Osmanlı her alanda olduğu gibi hukuk alanında da defter sistemiyle arşiv niteliği taşıyan kayıtlar oluşturmuştur. Hukuk sisteminin kayıtları Şer'iyye Sicilleri, Ahkam Defterleri ve Kal'abend defterlerinde tutulmuştur. Kal'abend defterlerine adını veren kal'abendlik cezası Osmanlı Devleti'nde uygulanan ta'zir cezalarından biridir. Devletin ilk dönemlerinde yaygın olarak kullanılan bir ceza şekli olmamış, 18. Yüzyıldan itibaren yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştır. 37 nolu kal'abend defteri Sultan II. Mahmud döneminde verilmiş olan cezaları ihtiva etmektedir. Kal'abend defteri bu dönemde meydana gelen değişim hareketlerinin halka nasıl yansıdığı, halkın ülke idaresinde yapılan köklü değişikliklere verdiği tepkilerin anlaşılması açısından önemli bir kaynak konumundadır. Aynı zamanda devlet ve toplum ilişkilerinin anlaşılabilmesi, sosyo-kültürel durumun etüt edilebilmesi açısından önemli bilgiler içermektedir. Defterin incelediğimiz kısmının ait olduğu dönem olan Miladi Temmuz 1824- Nisan 1826 yılları arasında işlenmiş olan suçlar, suçlara takdir edilen cezalar, cezaların süreleri, suçluların af ve ıtlak edilmeleri net olarak görülmektedir. Aynı zamanda toplum içerisinde şahıslara ve devlete karşı işlenen suçların sebepleri, bu sebeplerin ortadan kaldırılması için alınan tedbirlerin neler olduğu hakkında bize önemli bilgiler vermektedir. Çalışmamızda nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi yöntemi kullanılarak defterdeki hükümlerin hepsinin tam transkripsiyonu yapılmış, hükümler incelenerek analizleri geniş bir perspektifle sunulmaya çalışılmıştır. Edindiğimiz verilerden yola çıkarak dönemde en fazla hilaf-ı rıza hareket suç grubunun işlendiği ve en çok nefy cezasının verildiği bulgusuna ulaşılmıştır.

The fact that the states can live for a long time is due to the peace of the people who make up the state. One of the most important factors for keeping society together is that it has a good legal system. The legal system of the Ottoman Empire is a two-based structure formed by the Sher'iyye and the customary law system. The Ottomans created archive records in the legal field as well as in every field with a notebook system. Records of the legal system were kept in Sher'iyye Records, Ahkam Notebooks and Kal'abend notebooks. Kal'abendlik, which gave its name to the Kal'abend notebooks, is one of the ta'zir punishment imposed in the Ottoman State. There was no form of punishment commonly used in the early periods of the state, and it was started to be used widely since the 18th century. Kal'abend notebook number 37 contains the penalties given during the period of Sultan Mahmud II. The Kal'abend notebook is an important resource in terms of understanding how the movements of change that occurred during this period reflected to the public and the reactions of the people to the radical changes in the country's administration. At the same time, it contains important information in terms of understanding the relations between the state and society and studying the socio-cultural situation. We can learn about the crimes committed between July 1824 and April 1826, the punishment appreciated for the crimes, the duration of the sentences, the amnesty and proclamation of the criminals from the relevant notebook. At the same time, it gives us important information about the causes of crimes against individuals and the state in the community, and what measures are taken to eliminate these causes. In our study, using the document analysis method, which is one of the qualitative research methods, all of the provisions in the notebook have been fully transcribed, and it has been tried to present the analysis with a wide perspective by examining the provisions. Based on the data we have obtained, it has been found tahat crime group of the consent movement was committed mostly in the period and the highest sentence given during the period was exile.