Denizli yöresi mutfağında kullanılan bakır madeni eşyası (18.-19.yy)

Abstract

IV ÖZET. YÜKSEK LİSANS TEZİ DENİZLİ YÖRESİ MUTFAĞINDA KULLANİLAN BAKIR MADENİ EŞYASI (18.-I9.yy.) Yasemin SÖZER Danışman: Yrd. Doç. Sadettin SARI 1998 -Sayfa 563 Jüri Türk Maden Sanatı, yüzyıllar boyu, Orta Asya'dan Anadolu'ya uzanan topraklarda Türk İnsanı'nın yaşamına girmiş ve zengin kültür mirasımızın izlerini taşımıştır. Türklerin zengin maddi kültürlerine yansıyan en büyük özelliği, sahip olduğu manevi değerlerdir. Fakat, aynı duyarlılığı, sahip olduğumuz zengin kültürün korunmasında gösteremememiz, diğer bazı maddi kültür örneklerinde olduğu gibi mutfakta kullanılan madeni eserlerden son derece seçkin örneklerin de bugün yok olmasına, rahatça yurt dışına çıkarılmasına ya da dünya müzelerini süslemesine neden olmuştur. Son örneklerini bulabildiğimiz, gittikçe tükenen kültür varlıklarımıza sahip çıkmak amacıyla maden sanatının bir uzantısı olan bakır el sanatları eserlerinin değerlendirilip incelenmesi için Denizli ve yöresinde bu alanda çalışma yapılmadığı belirlenmiştir. Anadolu insanının dayanıklı aynı zamanda sağlıklı olan bakır eşyaya önem vermesi, yörede özel kolleksiyoncu ve bakır toplayıcılarının elinde bulunan 18. ve 19. Yüzyıl eserlerini bulabilme şansımızın fazla olması, araştırmamızda dönem belirleme gereğini ortaya çıkarmıştır. Denizli Yöresi mutfağında kullanılan bakır madeni eşyasından bulunabilen çok sayıda örnek, yapıldığı dönem, form, bezeme, anlam ve yöresel özellikleri açısından kaynak kişilerle ve bakır ustalarıyla görüşülerek incelenmiş, halk bilimi çerçevesinde de değerlendirilmiştir. Konu bütünlüğü açısından her eser tek tek incelenip kendi içinde gruplanmış, tasnif edilerek gözlem fişleri hazırlanmıştır. Kaynak eser taraması yapılarak hazırlanan tezimizde, gözlem fişlerinden meydana gelen katalog; fotoğraf çizim ve kaynak kişilerin künyesiyle detaylı bir şekilde oluşturulmuş, slayt çekimleri de çalışma içinde yer almıştır. Kültürel varlıklarımızın ortaya.çıkması, incelenmesi, değerlerinin korunarak gelecek nesillere belgelenmesi amacıyla yararlı bir çalışma olmasını ümit ettiğimiz araştırmamızın Türk Kültürü'ne bulunacağı katkı bizi mutlu kılacaktır. Bu konuda ileride daha detaylı çalışmaların yapılması en büyük dileğimizdir.

ABSTRACT MASTER THESIS THE COPPER MINING OBJECTS USED KITCHENS OF THE DENİZLİ AREA (18.-19. yy.) Yasemin SÖZER Supervisor: Yrd. Doç. Sadettin SARI 1998 -Page 563 Jury Throughout centuries, Turkish Mining Art, in the extended land from Middle Asia to Anatolia, has entered to Turkish people lives and conveyed remains of our wealty culture. The most significant characteristic of which is reflected to Turkish wealthy corporal culture is moral values that Turkish people have. However, we are insensitive towards the works of our own wealty culture, this caused the disappearence guite outstanding samples of metalic productions used in kitchens as in same ojher corporal culture samples, also it caused them to be taken away abroad and exhibited in the other world museums. t It's been determined than in Denizli ant it is environs there is no study aiming claiming our exhaus ted cultural possessions that we can find their last samples, and for valuation and searching of the works of copper hand craft which is a continuation of the mining art. Anatolian public has given importance to strong and healthy copper goods and it was a great chance for us that collectors and copper adders have the works of 18. and 19. centuries. These brought out the need of definition of periods in our research. The most found samples which were` copper mine goods used in kitchens of Denizli have been studied according to their forms, constructed periods, ornamentations, meanings and their environs features by conferring with copper craftsman and authorized people, and these findings have been evaluated according to folklore. For providing topic wholeness each work was studied one by one, classified, ordered and then observation cards have been prepared. A catalogue that consists of observation cards, photographs, drawings and slides which are provided in details by referred authorities' registers take part in our thesis which is prepared by scanning referred works. -. i We hope that our research will be useful and teh addition to Turkish culture for the appereance of our cultural inheritance, research on them, their documentation by protecting their values for forthcoming generations. So this will make us happy. Our great expectation is that more detailed researches will be studied concerning this subject.