Dokuzuncu Hariciye Koğuşu romanı üzerine bir metin dilbilim incelemesi

Abstract

Ill ÖZET Bu araştırma ile Peyami SAFA'nın Dokuzuncu Hariciye Koğuşu romanındaki yapı, bağlaç ve anlam ilişkileri incelenmiştir. Bu ilişkilere göre bir metin dil bilim (texllinguistic) tekniği geliştirilmiştir. Ülkemizde cümle üstü çalışmalar, çok azdır. Oysa bu tür çalışmaların yapılması gerekir. Çünkü bunlarla dil ve edebiyat çalışmalarında düzen ve kolaylık sağlanabilir. Roman, çalışmada metin, paragraf ve cümleler şeklinde parçalara ayrılmıştır. Sonra fişleme ile bağlantılar bulunmuş ve fişler bağlantı türlerine göre tasnif edilmiştir. Sonunda da bunlar, bilgisayar ortamında değerlendirilmiştir Bu çalışmanın tekniği, M. A.K Halliday ve R. Hasan'ın `Cohesion in English` metoduna dayanır. Üstelik diğer çalışmalar da incelenmiştir. Ayrıca uygulamada Türkçenin metin yapısı esas alınmıştır. İncelemede şu bağlama türleri tespit edildi: 1. Kelime ve Öge Esaslı Bağlantılar 1.1 Gönderim 1.2 Değiştirim 1.3 Eksilti 1.4 Yineleme 2. Bağlaç 3. Anlam Bağlantıları 3.1 Anlam Yineleme 3.2 Anlam Tamamlama 3.3 Açıklama 3.4 Eş / Zıt Anlamlılık 3.5 Ortak Alan 3.6 Sebep-Sonuç 3.7 Soru-Cevap 3.8 Bütün-Parça 3.9 Genelleştirme-Özelleştirme Çalışmada romanın metin yapısı hakkında şu sonuçlara ulaşıldı: 1. Metni oluşturan parçalar arasında tam bir uyum vardır. 2. Yapı, bağlaç ve anlam bağlantıları dengelidir. 3. Bağlantılar, kısalık ve yoğunluk sağlamıştır. 4. Aksiyon sistemi bağlarla düzenlenmiştir. 5. Gönderim bağlantıları, metin düzenleme işlevindedir.

IV ABSTRACT Through this search, the novel of `Dokuzuncu Hariciye Koğuşu` has been examined in the perspective of cohesion, conjunction and coherence. According to these relations, a technique of text linguistic has been developed. There is little work on syntax in our country. However, such search are needed to be studied. Because through them order and ease have been provided in the studies of language and literature. In this study the novel has been segmented in the shape of text, paragraph and sentence. Then we determined the connections to prepare an index card. At the end of the study, index cards have been classified according to connection and evaluated by the computer system. The technique of this study depends on the M. A.K. Halliday and R. Hasan's `Cohesion in English` method. Also, similar studies are taken into account. However, the text structure of Turkish has been taken into consideration. In this study this kind of connection has been determined. 1. Cohesion 1.1 Reference 1.2 Substitution 1.3 Ellipsis 1.4 Repetition 2 Conjunction 3. Coherence 3.1 Repetition of meaning 3.2 The meaning of complete. 3.3 Explanation 3.4 Synonymous / Antonyms 3.5 Collocation 3.6 Cause -Result 3.7 Question - Answer 3.8 Whole -Piece 3.9 General - Private Following results on text structure of the novel have been achieved in the research: 1. There is a perfect harmony among the pieces of text which is formed. 2. The connections of cohesion, conjunction and coherence are balanced. 3. The connections have provided shortly and intensity 4. The systems of action have been organized by connection. 5. Connections of reference have function of text arrangment.