Fayda / Maliyet analizi`nin yükseköğretim harcamalarına uygulanması: PAÜ - İ.İ.B.F. örneği

Abstract

İnsanlığın bilgi toplumuna geçmesiyle beraber günümüzde bilim ve teknolojinin önemi artmış, küreselleşme olgusunun gündeme gelmesiyle ise bilgi teknolojileri alanında hızlı gelişmeler yaşanmıştır. Bu gelişmelere ayak uydurabilmek için eğitimli, bilgili bireylerin yetiştirilmesine ihtiyaç olacaktır. Bu bağlamda Beşeri Sermaye Teorisi ve ekonomik analizi 1960'lı yıllardan sonra ilgi görmeye başlamıştır. Günümüzde eğitim harcamaları, sadece bireylere değil aynı zamanda iktisadi gelişmeyi de hızlandırmak suretiyle tüm topluma fayda sağlayan bir yatırım harcaması olarak kabul edilmektedir. Bu harcamaların kişiler ve toplum açısından kârlı bir yatırım olup olmadığının belirlemesinde kullanılan yöntemlerden biri de fayda maliyet analizi olmaktadır. Bu analiz ile eğitim veya diğer sosyal mallar yada fiziki sermaye yatırımları arasında optimum kaynak tahsisinin varlığı irdelenebilmektedir. Bu çalışmada da PAÜ-ÎİBF'nin sosyal etkinlik açısından ekonomik bir yatırım olup olmadığına karar vermede fayda maliyet analizi tekniğinden faydalanılmıştır. Kullanılan veriler Nisan 2004 dönemine aittir. Bu verilerden çapraz kesit analizi ile yaş kazanç profilleri elde edilmiştir. Üniversite ve lise mezunlarına ilişkin yaş kazanç profilleri ve bu profiller arasındaki fark hesaplanarak ömür boyu kazanç akımı elde edilmiştir. PAÜ-İİBF'nin kişisel ve sosyal getiri oranlarının ve net bugünkü değerlerinin hesaplanmasına çalışılmıştır. Uygulama sonucunda kişisel getiri oranlarının sosyal getiri oranlarım aştığı görülmüştür. Sosyal açıdan bakıldığında yükseköğretim harcamasının mutlak anlamda kârlı olduğu söylenebilmektedir. PAÜ-ÎİBF'nin sağladığı % 17,162 oramnda kişisel getiri ve % 15,185 oramnda sosyal getiri oranının, sermayenin alternatif maliyetleri ile karşılaştırıldığında kârlı olduğu ve buna ilaveten PAÜ-İİBF'nin Denizli ekonomisine yapmış olduğu katkıları nedeniyle önemli bir beşeri sermaye yatırımı olduğu söylenebilir.

Within the last four decades the importance of science and technology have increased incredibly. Educated and trained individuals are necessary for adaptation of this new competitive environment. Accordingly, in economics literature, emphasise of human capital and its economic analysis have increased since 1960's. Expenditures related to education provide benefits not only to individuals but also to whole society. Because education increases economic growth by means of human capital. Cost-benefit analysis is widely used to assess whether educational expenditures have additional benefits at human capital. Thus, the relative productivity of educational investment with respect to other physical capital investments, is measured by cost-benefit analysis. This study aims to investigate whether Pamukkale Univesity The Faculty of Economics and Administrative Sciences (PAU-FEAS) increases social and individual returns. Data were collected in April 04. Age-earning profiles of college and high school graduates have been calculated and differences between them have been compared. In addition, life-time earning profiles for those two groups have also been examined. The results of this study revealed that the rate of individual returns are higher than the rate of social returns. From social point of view, expenditures of higher education are profitable. Compared to alternative costs of capital, PAU-FEAS has both social and individual returns, the rate of which is 15,185 % and 17,162 respectively.