18-49 yaş grubu evli kadınların eş şiddetine maruz kalmaları ile aile planlaması tutum ve davranışları arasındaki ilişki

Abstract

Bu araştırma, 18-49 yaş grubu evli kadınların eş şiddetine maruz kalmaları ile aile planlaması tutum ve davranışları arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla kesitsel olarak yapılmıştır. Araştırma Yozgat ili Akdağmadeni ilçesine bağlı 1, 2, 3 ve 4 no'lu Aile Sağlığı Merkezi (ASM)'nde yapılmıştır. Araştırmanın evrenini ASM'ye kayıtlı 18-49 yaş gurubu evli kadınlar (5853 kişi) oluşturmuştur. Örnekleme araştırmaya gönüllü olduğuna dair yazılı onay veren ve tabakalı örnekleme yöntemi ile ilgili formül kullanılarak evrenden seçilen 333 kadın alınmıştır. Araştırmada veri formu olarak Kişisel Bilgi Formu, Kadına Yönelik Eş Şiddeti Tarama Formu ve Aile Planlamasına Yönelik Tutum Ölçeği (APTÖ) kullanılmıştır. Veriler SPSS 22.0 programı ile değerlendirilmiştir Elde edilen veriler ortalama, frekans ve yüzde dağılımı olarak sunulmuştur. Analizlerde, iki gruptan elde edilmiş veriler karşılaştırılırken Man Whitney U Testi, bağımsız ikiden fazla grup karşılaştırılırken Kruskal-Wallis H Testi, sayımla elde edilmiş 2x2 ve çok gözlü düzenlere ait verilerinin karşılaştırılmasında ise Chi-Kare testi kullanılmıştır. İstatistiksel sonuçların anlamlılığı için yanılma düzeyi 0.05 olarak kabul edilmiştir. Kadınların yaş ortalaması 35.71±7.63 olup, % 44.4'ünün ilkokuldan mezun olduğu, % 70'inin ev hanımı olduğu, % 66.1'inin 18 yaş üstü evlendiği, % 60.1'nin görücü usulü ile evlendiği, % 64.9'unun 10 yıldan daha fazla evlilik yılı olduğu ve % 76'sının çekirdek ailede yaşadığı bulunmuştur. Kadınların % 50.2'sinin üç ve daha fazla gebeliği olduğu, % 75.4'ünün düşük ve % 80.5'inin kürtaj öyküsünün olmadığı belirlenmiştir. Kadınların % 58.9'unun şu anda bir aile planlaması (AP) yöntemi kullandığı, % 41.1'inin ise kullanmadığı saptanmıştır. AP yöntemi kullanan kadınların % 80.1'inin modern, % 19.9'unun geleneksel aile planlaması yöntemi olan geri çekme yöntemi tercih ettiği bulunmuştur. Kadınların şu anda kullandıkları modern AP yöntemleri sırasıyla % 27.1'i prezervatif, % 23'ü oral kontraseptif, % 17.3'ü rahim içi araçtır. Tercih edilen bu yöntemlere kadınların % 22.5'i kendisinin, % 71.9'unun eşi ve kendisinin ortak karar verdiği bulunmuştur. AP yöntemi kullanan kadınların APTÖ puan ortalaması 128.21 ± 20.35, AP yöntemi kullanmayan kadınların APTÖ puan ortalaması ise 120.14 ± 17.92 olarak saptanmıştır. Kadınların bu puan ortalamaları arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (p<0.05). Kadınların yaşının, eğitim durumunun, mesleğinin, algılanan gelir durumunun, aile tipinin, eş yaşının, eş mesleğinin, evlilik şeklinin, evlilik yaşının, evliik süresinin, gebelik sayısının, kürtaj ve yaşayan çocuk sayısının APTÖ puan ortalamalarını etkilediği saptanmıştır (p<0.05). Kadınların % 35.7'sinin eş şiddetine maruz kaldığı ve % 11.4'ünün ise şiddet yaşama riskinin olduğu bulunmuştur. Eşleri tarafından kadınların % 18.3'inin sözel, % 12.6'sının ekonomik, % 10.5'inin fiziksel ve % 7.5'inin cinsel şiddete maruz kaldığı saptanmıştır. Kadınların eğitim durumunun, mesleğinin, algılanan gelir durumunun, evlilik şeklinin ve evlilik yaşının eş şiddetine maruz kalma durumunu etkilediği (p<0.05), aile planlaması yöntemi kullanma, yöntem türü ve yöntemden memnuniyetin ise eş şiddetine maruz kalma durumunu etkilemediği bulunmuştur (p>0.05). Eş şiddetine maruz kalan kadınların APTÖ puan ortalaması 119.36 ± 21.99, eş şiddetine maruz kalmayan kadınların APTÖ puan ortalaması ise 127.97 ± 17.73 olarak saptanmıştır. Eş şiddetine maruz kalan ve kalmayan kadınların APTÖ puan ortalaması arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (p<0.05).Sonuç olarak kadınların aile planlaması tutumlarının pozitif olduğu, davranışlarının istendik olmadığı, kadınların sosyo-demografik, obstetrik özelliklerinin ve şiddet yaşama durumlarının APTÖ puan ortalamalarını etkilediği bulunmuştur. Kadınların yaklaşık üçte birinin şiddete maruz kaldığı ve şiddete maruz kalanların APTÖ puan ortalamasının düşük olduğu saptanmıştır. Anahtar Sözcükler: Evli kadınlar, Eş şiddeti, Aile planlaması tutumu, Aile planlaması davranışı.

This study was sectionally performed in order to determine the relationship between exposure to domestic violence of 18-49 aged married women and family planning attitudes and behaviors. The research was carried out in the 1, 2, 3 and 4 numbered Family Health Centers (ASM) of the Akdağmadeni district of Yozgat province. The population of the study consists of married women (5853 people) aged 18-49 registered in ASM. The sample consisted of 333 women who gave written consent to volunteering for the study and were selected from the universe using the stratified sampling method. In the study, Personal Information Form, Wife Violence against Women Form and Attitude Scale towards Family Planning were applied. The data obtained were presented as mean, median, average, frequency and percentage distributions. In the analyses, when comparing the data obtained from two groups Man Whitney U Test, when comparing more than two independent groups Kruskal-Wallis H Test , and when comparing the data obtained from 2x2 and multi-layered layouts Chi-Square test were used. The level of error was accepted as 0.05 for the significance of statistical results. It was found that the average age of women was 35.71 ± 7.63, 44.4% of them were primary school graduates, 70% were housewives, 66.1% were married after 18 years of age, 60.1% were married by arranged marriage method, 64.9% were married for more than 10 years and 76% lived as nuclear family. It was determined that 50.2% of women had three or more pregnancies, 75.4% had low and 80.5% had no abortion history. It was found that 58.9% of the women currently use a family planning (AP) method and 41.1% do not. It was found that 80.1% of women using AP method preferred modern method and 19.9% preferred withdrawal method which is traditional family planning method. Modern AP methods currently used by women are respectively 27.1% condoms, 23% oral contraceptives, and 17.3% intrauterine device. It was found that 22.5% of the women preferred this method herselves and 71.9% of them preferred the wife and herself jointly. The mean APTÖ score of the women using AP method was 128.21 ± 20.35, and the mean APTÖ score of the women not using AP method was 120.14 ± 17.92. It was found that the mean APTÖ score of women using AP method was significantly higher than women who did not use AP method (p<0.05). The difference between this mean scores of women was found to be statistically significant (p<0.05). It was found that womens' age, education, profession, perceived income, family type, spouse age, spouse profession, marriage type, age of marriage, duration of marriage, number of pregnancies, abortion and number of children affected APTÖ score averages (p<0.05). It was found that 35.7% of women were exposed to domestic violence and 11.4% were at risk of violence. It was found that 18.3% of the women were exposed to verbal/emotional, 12.6% were subjected to economic violence, 10.5% were subjected to physical violence and 7.5% were subjected to sexual violence. It was found that women's educational status, profession, perceived income, marriage type and age of marriage affected the level of exposure to violence (p<0.05), using family planning method, type of method and satisfaction with the method did not affect the exposure to violence (p>0.05). It was determined that the mean APTÖ score of the women who were exposed to spouse violence was 119.36 ± 21.99 and the mean APTÖ score of the women who were not exposed to spouse violence was 127.97 ± 17.73. The difference between the mean APTÖ scores of the women who were exposed to domestic violence and who were not was statistically significant (p<0.05).As a result, it was found that women's family planning attitudes were positive, their behaviors were not desired, and their socio-demographic, obstetric characteristics and situation of exposing to violence affected the APTÖ mean scores. It was determined that approximately one-third of the women were exposed to violence and the mean score of APTÖ was low for those who were exposed to violence.Keywords: Married women, Domestic violence, Family planning attitudes, Family planning behavior.