1960-1975 yılları arasında sol basında Türk-Amerikan ilkişkileri

Abstract

Türkiye ve Amerika arasındaki iliskiler 1960?larda solcu yazarlar tarafındansorgulanmaya baslamıstır. Bu elestirilerin baslamasında Türk Amerikan iliskilerinde yasananolumsuzluklar kadar olusan yeni politik kültürün de etkisi olmustur. 1961 Anayasasınıngetirdigi kısmi özgürlükler sayesinde, Türkiye?nin iç siyasi hayatında yeni bir dönemiaçılırken, Türk dıs politikası da sorgulanmaya baslamıstır. Bu elestirilerin baslamasındaolusan yeni politik kültürün yanında Türk-Amerikan iliskilerinde yasanan olumsuzlukların dapayı olmustur. Sol basında yapılan tartısmalar, genelde Türkiye?nin dıs politikası özeldeTürkiye- Amerikan iliskileri konusuna farklı bir bakıs açısı getirmistir. Öyle ki, 10 yılöncesinde Türkiye-Amerikan iliskilerinin bilinmeyen bir çok yönü açıklıga kavusmus vegeleneksel Türk dıs politikası tartısmaya açılmıstır.Bu dönemde sol akımların gelismesi, Türkiye-Amerika ilisiklerinin sorgulanmasınınbaslatırken, bu tartısmalar sol grupların iç politikada seslerini daha fazla duyurmalarınısaglamıstır. Çünkü sol basında ele alınan konulardan bir çogu Kıbrıs meselesi?nde oldugu gibiTürk halkının milli hassasiyetinin en yogun oldugu konulardı. Bu gruplar Türkiye?ninAmerika?dan baglarını koparmadıkça hiçbir ulusal davasında basarılı olamayacagınısavunmuslardır. Solcu yazarlara göre, ikili anlasmalar ve askeri, ekonomik yardımlarTürkiye?nin dıs politikasında hareket özgürlügünü engelliyordu. Askeri üsler ise, Türkiye?yibeklenmedik bir savasın içine sokma tehlikesini tasıyordu. Solcu yazarlar yazılarında, Türkhükümetlerini bu tehlikelere karsı uyarmıslardır. Asırı sol yazarların incelemelerindeSovyetler Birligi, ABD?ye alternatif olarak görülürken, ılımlı sol yazarlar, Atatürkçü dıspolitika yani bütün devletlerle esit mesafede iliskiler kurulması üzerinde yogunlasmıslardır.

The beginning of very serious critical analysis in various aspects on relations betweenTurkey and the US was initiated in 1960?s. Thanks to freedoms which 1961 Constitutionbrought about, a new chapter in Turkish domestic political life has begun and in parallel ofthis development, Turkish foreign policy has been scrutinized carefully. In this respect, itcould be argued that Turkish leftist writers and intellectuals have begun to analyze Turkishstance and her foreign policy regarding the US critically in this period. In the early stage ofcritically analyzing Turkish-American relations, some negative developments and relativelynewly experienced political culture in this relationship had also played very substantial role inthe beginning of discussion. The discussion made by the leftist media has led to differentpoint of view on Turkish foreign policy in general and also Turkish-American relations inparticular. In such that the some dimensions of Turkish-American relations, which has notbeen known publicly in that time, have been noticed and in this respect traditional Turkishforeign policy has been debated.In this period, while the development of left currents has initiated the critically studyof Turkish-American relations, the discussions on Turkish-American relations has led togreater voice and role by left groups in domestic politics. Because many of the topics such asCypriot issue, discussed by the left media were top sensitive issues in which Turkish peoplefollowed closely. The leftist groups claimed that Turkey could not be successful in any of hernational matters as long as she would break off her relations with the U.S. According to leftistwriters, mutual agreements and military, economic assistances have hindered Turkey?sfreedom of action in her foreign policy. On the other hand American military bases havepotentially risked Turkey to take part in any unexpected war. Therefore, leftist writers hadwarned Turkish government this potential threat in their columns. While ultra leftist writershave had considered SSCB as an alternative power against the U.S in their studies, moderateleftist writers focused on Kemalist foreign policy, which required equal distance to allcountries.