Zihinsel özel gereksinimi olan çocuk annelerinde psikolojik sağlamlık ve baba katılımı ilişkisi

Abstract

Bu araştırma zihinsel özel gereksinimi olan çocuk annelerinde psikolojik sağlamlık ve baba katılımı ilişkisinin belirlenmesi amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır.Araştırmanın evrenini Sivas il merkezinde bulunan tüm Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezlerinde kayıtlı, 3-6 yaş arası zihinsel özel gereksinimi olan çocukların anneleri ve babaları oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini, 1 Aralık 2017-1 Şubat 2018 tarihleri arasında araştırmaya katılmaya gönüllülük gösteren, birlikte yaşayan, okuma yazma bilen, bir ruh sağlığı sorunu olmadığını belirten anne ve babalar oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri `Yetişkin Psikolojik Sağlamlık Ölçeği` (YPSÖ), `Baba Katılım Ölçeği` (BAKÖ) ve araştırmacı tarafından konuya ilişkin kaynaklardan yararlanılarak oluşturulan 'Kişisel Bilgi Formu' kullanılarak elde edilmiştir. Verilerin istatistiksel değerlendirilmesinde frekans testleri, normallik testi (Kolmogrov- Smirnov ve Shapiro- Wilk) , homojenlik testi , bağımsız örneklem tek yönlü varyans analizi, bağımsız örneklem t- testi ve korelasyon analizi kullanılmıştır.Araştırma kapsamında 120 çocuğun ailesi ile görüşülmüştür. İlkokul mezunu olan, ekonomik zorluklar yaşayan ve diğer çocuklarına zaman ayıramayan annelerin psikolojik sağlamlık düzeylerinin düşük olduğu bulunmuştur (p˂0.05). Evlilik ilişkisi bozulan annelerin ilişkisel kaynaklar; bakım vermede güçlük yaşayan annelerin kültürel ve bağlamsal kaynaklar yönüyle psikolojik sağlamlık düzeyinin düşük olduğu belirlenmiştir (p˂0.05). Annelerin çocuklarının bakımında karşılaştığı güçlükleri aşabilmek için %67.5' inin desteğe ihtiyacının olduğu, %51.7' sinin destek alamadığı ve %25.8'inin eşinden destek beklediği tespit edilmiştir. Desteğe ihtiyacı olan annelerin psikolojik sağlamlık düzeyinin düşük olduğu belirlenmiştir. Destek beklentisi olmayan annelerin psikolojik sağlamlık puanı, eşinden ve sağlık kurumlarından destek bekleyen annelerin psikolojik sağlamlık puanından yüksek olduğu bulunmuştur Eğitim seviyesi yüksek olan ve çalışan babaların katılımının daha yüksek olduğu belirlenmiştir. İlk baba olma yaşı 25-30 yaş aralığında olan babaların katılımlarının keyfi meşguliyet ve temel bakım yönüyle artış gösterdiği tespit edilmiştir (p˂0.05).Annelerin YPSÖ ve babaların BAKÖ puanları incelendiğinde, puanların ortalamanın üzerinde olduğu, annelerin psikolojik sağlamlık düzeyinin yüksek seviyede babaların katılımının orta düzeyde olduğu belirlenmiştir. Annenin psikolojik sağlamlığı ile baba katılımı arasında zayıf yönlü anlamlı bir ilişki (r=.021; p<.01) bulunmuştur.

This study was conducted descriptively in order to determine the relationship of psychological resilience and father participation in the mothers of children with mentally specific needs.The population of the study consists of both mothers and fathers of children with mental deficiency between 3-6 years of age registered in all Special Education and Rehabilitation Centers in Sivas city center. The sample of the study consists of mothers/fathers who volunteer to participate in the study without sampling,live together,are literate and do not have a mental health problem. The research was carried out between 1st December 2017 and 1st February 2018.The data of this study, was collected by using the `Adult Psychological Resilience Scale` (APRS), `Father Participation Scale` (FPS), and the Personal Information Form prepared by the researcher using the relevant sources. In statistical evaluation of data,frequency tests, normality test (Kolmogrov-Smirnov and Shapiro-Wilk),homogeneity test , independent sample one-way variance analysis, independent sample t-test and correlation analysis was used.Within the scope of the research, including the parents (parents) of 120 children, were interviewed. It was found that mothers who graduated from primary school, encounter economic difficulties and do not give time to their other children had low psychological resilience levels (p˂0.05). Relational sources of mothers whose marriage relationship is disrupted; It was determined that mothers who have difficulty inproviding care have low level of psychological resilience in terms of cultural and contextual resources (p˂0.05). In order to overcome the difficulties of in the care of their children, it was found that 67.5% of mothers needed support, 51.7% did not receive support and 25.8% expected support from their spouse. It was determined that the psychological resilience level of the mothers inneed of support was low. It was found that the psychological resilience score of the mothers without expectation of support was higher than the psychological resilience score of the mothers expecting support from their spouse and health institutions (p˂0.05).It was determined that the participation of fathers with high educational level and who are employed was higher. It was found that the participation of fathers who became fathers firstly between 25 and 30 years increased with discretional occupation and basic care aspect (p˂0.05). When the YPSÖ scores of mothers and BAKÖ scores of the fathers were examined, it was found that the scores were above average, the psychological resilience level of mothers was high and the fathers' participation was moderate. There was a weak correlation (r=.021; p<.01) between mother's psychological resilience and father's participation.