Şizofreni hastalarında tedavi uyumunun antipsikotik ilaç yan etkileri ve cinsel işlev sorunları ile ilişkisi

Abstract

Bu çalıĢma, Sivas ilinde ayaktan takip edilen, antipsikotik tedavi alanĢizofreni hastalarında tedavi uyumunun antipsikotik ilaç yan etkileri ve cinsel iĢlevsorunları ile iliĢkisinin incelenmesi amacıyla yapılmıĢtır. AraĢtırma, tanımlayıcı vekesitsel özellikte bir çalıĢmadır.AraĢtırma Sivas Ġl Sağlık Müdürlüğü Toplum Ruh Sağlığı Merkezinde, SivasĠl Sağlık Müdürlüğü Numune Hastanesi Psikiyatri Polikliniğinde, Sivas CumhuriyetÜniversitesi Sağlık Hizmetleri Uygulama ve AraĢtırma Hastanesi PsikiyatriPolikliniğinde ayaktan tedavi alan, evli olan power analizine göre belirlenen 70Ģizofreni hastasıyla yapıldı. AraĢtırmanın verileri KiĢisel Bilgi Formu, MorinskyTedaviye Uyum Ölçeği, Liverpool Üniversitesi Antipiskotiklerin Yan EtkileriniDeğerlendirme Ölçeği, Arizona Cinsel YaĢantılar Ölçeği ile toplandı. Verilerindeğerlendirilmesinde Frekans, Yüzde, Ki-kare analizi, korelasyon analizi, DurbinWatson testi, Lineer Regresyon analizi, t Testi, Kruskal Wallis H testi, Dunnet T3Post Hoc testi, Mann Whitney U testleri kullanıldıAraĢtırmadan elde edilen sonuçlara göre, hastaların tümü en az bir yan etkiyaĢamaktadır ve %52,9‟ u yan etki yaĢama durumunda doktora ilettiklerini ifadeetmiĢtir. En fazla yaĢanan yan etkiler psikolojik yan etkiler, ekstrapiramidal yanetkiler, redherring etkiler ve hormonal yan etkilerdir. Hastaların %54.3‟ ünün yanetki yaĢama Ģiddeti orta düzeydedir. Hastaların %64,3‟ ünün tedaviye uyumu orta iidüzeyde, %27.1‟inin ise düĢük düzeydedir. Hem kadın hem erkek hastalarda cinseliĢlev sorunları saptanmıĢtır. Kadın hastaların cinsel iĢlev sorunları ile tedaviye uyumdüzeyi arasında negatif yönde zayıf güçlülükte anlamlı bir iliĢkinin olduğusaptanmıĢtır (r=-,341, p<0.05). ġizofreni hastalarının yaĢadığı yan etkiler arttıkçatedavi uyumlarının azaldığı saptandı (p<0.05).Antipsikotik kullanan Ģizofreni hastalarında yan etkiler ve cinsel iĢlevsorunlarının hastalarda tedaviye uyumu olumsuz yönde etkilediği söylenebilir.Anahtar Kelimeler: ġizofreni, Antipsikotik Ġlaç, Yan Etki, Tedaviye Uyum, CinselĠĢlev Sorunları, Psikiyatri HemĢireliği

This study has been conducted in order to investigate the relationship ofmedication adherence to the side effects of antipsychotic drugs and sexual functıonproblems on outpatient schizophrenia patients with antipsychotic drug treatment inSivas. This is a descriptive and cross-sectional study.The target population of the study has included outpatient, married, 70schizophrenic patients determined with power analysis in Sivas Provincial HealthDirectorate Community Mental Health Centre, Psychiatric Polyclinic of SivasProvincial Health Directorate Numune Hospital, Psychiatric Polyclinic of SivasCumhuriyet University Health Services Application and Research Hospital. The dataof the study were obtained by Personal Information Form, The Morinsky MedicationAdherence Scale, Liverpool University Neuroleptic Side Effect Rating Scale andArizona Sexual Experiences Scale. During the evaluation of the data; Frequency,Percentage, Chi-Square Analysis, Correlation Analysis, Durbin Watson Test, LinearRegression Analysis, t-test, Kruskal-Wallis H Test, Dunnett T3 Post Hoc Test, andMann Whitney U test were used.According to the results obtained from the study, all patients experienced atleast one side effect and 52.9% stated that they consult a doctor in case ofexperiencing the side effects. The most common side effects are psychological sideeffects, extrapyramidal side effects, red herring effects, and hormonal side effects. ivThe level of experiencing the side effects of 54.3% of the patients is at moderatelevel.The medication adherence level of 64.3% is moderate, and of 27.1% is lowlevel. Sexual function problems have been observed in both male and femalepatients. Between the sexual function problems and the adherence level of femalepatients, there has been found a significant relationship in a negative way with lowpotency (r=-.341, p<0.05). It has been determined that medication adherencedecreases as schizophrenic patients experience more side effects (p<0.05).It may be said that the side effects and sexual function problems affectmedication adherence on patients adversely.Keywords: Schizophrenia, Antipsychotic Drug, Side Effect, Medication Adherence,Sexual Function Problems, Psychiatric Nursing