Şizofreni hastalarında benlik saygısı obezite ve ilaç uyumunun belirlenmesi

Abstract

Bu çalışma, şizofreni hastalarında benlik saygısı obezite ve ilaç uyumunu belirlemek amacı ile tanımlayıcı olarak yapılmıştır.Araştırmanın örneklemini 1 Mart - 31 Ağustos 2019 tarihleri arasında psikiyatri polikliğinde şizofreni tanısı ile takip edilen toplam 80 hasta oluşturmuştur. Araştırma verileri sosyodemografik veri formu, Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği ve Tıbbi Tedaviye Uyum Oranı Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Veriler SPSS 22.0 paket program kullanılarak değerlendirildi. Verilerin analizinde yüzdelik dağılım t testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ve Pearson Korelasyon analizi kullanılmıştır. Yanılma düzeyi ise p<0.05 anlamlı olarak alınmıştır.Çalışmada aile tipi, fiziksel hastalık öyküsü, son 6 ayda kilo artışı ve ilaç yan etkisi bilgisi olan hastaların Rosenberg Benlik Saygısı Ölçek puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olduğu belirlenmiştir (p<0.05). Geniş ailede yaşayan, fiziksel hastalığı olan, son 6 ayda kilo artışı olan hastaların benlik saygısı düşük, ilaç yan etkisi bilgisi olan hastaların benlik saygısı yüksek bulunmuştur. Medeni durum, aile tipi, sigara kullanımı, fiziksel aktivite, antipsikotik ilaç kullanma durumu, ilaç kullanım bilgisi, ilaç kullanım dozu, ilaç kullanırken yardım ihtiyacı, ilaçların yan etkisi bilgisi, poliklinik kontrolüne gitme ile Tıbbi Tedaviye Uyum Ölçek puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olduğu belirlenmiştir (p<0.05). Çekirdek ailede yaşayan, fiziksel aktivite yapan, ilaçlarını düzenli kullanan, ilaç kullanım ve doz bilgisi olanlar, ilaç kullanırken yardım ihtiyacı olmayan, ilaçların yan etkileri hakkında bilgisi olan ve poliklinik kontrolüne düzenli giden hastaların tıbbi tedavi uyum puanlarının daha yüksek olduğu; evli ve sigara kullanan hastaların tıbbi tedavi uyumlarının zayıf olduğu belirlenmiştir. Yaş, medeni durum, eğitim durumu, fiziksel hastalık öyküsü, kilo memnunuiyeti, son 6 ayda kilo artışı olan hastalar ile BKİ düzeyleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olduğu belirlenmiştir (p<0.05). 44 yaş ve üzeri, ilkokul mezunu hastalarda beden kitle indeksi obez; evli, fiziksel hastalığı olan, kilo memnuniyeti olmayan ve son 6 ayda kilo artışı olan hastaların beden kitle indeksi fazla kilolu olarak belirlenmiştir. Hastaların antipsikotik ilaç kullanım özellikleri açısından beden kitle indeksi puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olmadığı saptanmıştır (p>0.05). Rosenberg benlik saygısı ölçeği puanı ile; BKİ (r=0.245, p=0.014) arasında pozitif yönlü zayıf bir ilişki, Tıbbı Tedaviye Uyum ölçeği puanı (r=-0.458, p= p=˂0.001) arasında negatif yönlü ve orta dereceli bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Hastaların benlik saygısı arttıkça tedaviye uyumlarının arttığı belirlenmiştir.Anahtar Kelimeler: Şizofreni, benlik saygısı, obezite, tedaviye uyum, psikiyatri hemşireliği

This study was conducted as a descriptive study in order to determine self esteem, obesity and drug compliance in patients with schizophrenia. The sample of the study consisted of 80 patients with schizophrenia who were followed up in the psychiatry outpatient clinic between March 1 and August 31, 2019. Data were collected using sociodemographic data form, Rosenberg Self-Esteem Scale and Medical Therapy Compliance Rate Scale. Data were analyzed using SPSS 22.0 software. Percentage distribution t test, one way variance analysis (ANOVA) and Pearson Correlation analysis were used in the analysis of the data. The level of error was taken as p <0.05.In the study, it was found that there was a statistically significant difference between the Rosenberg Self-Esteem Scale scores of the patients with family type, physical disease history, weight gain in the last 6 months and drug side effects (p <0.05). The self-esteem of the patients living in the extended family, physical illness, weight gain in the last 6 months was low and the self-esteem of the patients with knowledge of drug side effects was found to be high. Marital status, family type, smoking, physical activity, antipsychotic drug use, drug use information, drug use dose, need for help while using drugs, knowledge of side effects of drugs, going to policlinic control and statistically significant difference was found between Medical treatment compliance scores ( p <0.05). Medical treatment compliance scores of patients living in nuclear family, physical activity, regular use of drugs, drug use and dosage information, no need for help while using drugs, knowledge about side effects of drugs and regular visits to policlinic control were higher; medical treatment compliance of married and smoking patients was found to be poor. There was a statistically significant difference between BMI levels and age, marital status, educational background, history of physical illness, persons be at peace with weight, the patients of weight gain in the last 6 months (p <0.05). Body mass index was obese in 44-year-old and primary school graduates; the body mass index of the patients who were married, who had physical illnesses, who had no weight satisfaction and who had gained weight in the last 6 months was overweight. No statistically significant difference was found between the antipsychotic drug use characteristics and body mass index scores of the patients (p> 0.05).With Rosenberg self-esteem scale score; there was a weak positive correlation between BMI (r = 0.245, p = 0.014) and a negative and moderate correlation between Medical Compliance Scale score (r = -0.458, p = p =˂ 0.001). İt has been determined their compliance with the treatment would increase, as the self-esteem of the patients increased.Key Words: Schızophrenıa, Self-Esteem, Obesıty, Drug Compliance, Psychiatric Nursing