Ortaokul öğrencilerinin obezite sıklığının, beslenme davranışlarının ve fiziksel aktivite düzeylerinin değerlendirilmesi

Abstract

Çocukluk çağı obezitesi özellikle gelişmiş ülkelerde olmakla beraber bütün dünyada artan bir prevalansa sahiptir. Dünya Sağlık Örgütü Avrupa Bölgesi verilerine göre çocukların ve adölesanların 1/3'ü obezdir. Bu çalışmanın amacı, ortaokul öğrencilerinin obezite sıklığının, beslenme davranışlarının ve fiziksel aktivite düzeylerinin belirlenmesidir.Tanımlayıcı tipte olan araştırma, bir il merkezinde bulunan devlet ortaokullarına devam eden 5., 6., 7. ve 8. sınıf öğrencileri ile yapılmıştır. Araştırmanın evrenini 2017-2018 Eğitim Öğretim yılında il merkezindeki devlet okullarında öğrenim gören tüm ortaokul öğrencileri (21900) oluşturmuş, araştırmanın örneklemine ise evreni bilinen örneklem hesaplama formülü kullanılarak 488 öğrenci alınmıştır. Çalışmaya başlamadan önce il merkezinde yer alan üniversiteden etik kurul izni ve İl Milli Eğitim Müdürlüğünden gerekli kurumsal izinler alınmıştır. Araştırmanın verileri, konuyla ilgili literatürden yararlanılarak araştırmacı tarafından hazırlanan `Kişisel Bilgi Formu`, `Beslenme Davranış Ölçeği`, `Çocuklar için Fiziksel Aktivite Ölçeği` kullanılarak ve öğrencilerin boy-kilo ölçümleri yapılarak toplanmıştır. Çalışmadan elde edilen veriler SPSS 22.0 paket programında tanımlayıcı testler, ortalama ve Kolmogorov- Simirnov testi, ANOVA testi, TUKEY testi, Mann Whitney U testi, Kruskal Wallis testi, korelasyon analizi ve lojistik regresyon analizi kullanılarak değerlendirilmiştir. Yanılma düzeyi 0.05 olarak kabul edilmiştir.Öğrencilerin %20.5'inin fazla kilolu, %9.6'sının obez olduğu belirlenmiştir. Sosyoekonomik düzeyi yüksek olan okullardaki öğrencilerin %29.3'ünün fazla kilolu, sosyoekonomik düzeyi orta ve düşük olan okullardaki öğrencilerin sırasıyla%11.4'ünün ve %9.8'inin obez olduğu bulunmuştur. Erkek öğrencilerin %10.5'i, kız öğrencilerin %8.8'i obezdir. Obezite durumu ile okul sosyoekonomik düzeyi, öğrencilerin yaşı, cinsiyeti, ailede obezite öyküsünün olması, bilinen bir hastalığın varlığı ve televizyon izleme/internet kullanma sırasında yeme içme arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olduğu belirlenirken (p˂0.05); aile tipi, anne-baba eğitim durumu, anne-baba çalışma durumu, okul başarı durumu, öğün atlama, fast food tüketme, şekerli/gazlı içecek tüketme, kantin kullanımı, düzenli egzersiz/spor yapma, televizyon izleme süresi, internet kullanım süresi, okula gidiş şekli ve ev dışında oyun oynama arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişki saptanmamıştır (p˃0.05). Öğrencilerin beslenme davranış ölçeğinden aldıkları puan ortalaması 9.1±4.4, çocuklar için fiziksel aktivite ölçeğinden aldıkları puan ortalaması ise 25.2±6.8 olarak bulunmuştur.Bu çalışmanın sonucunda, okul çağındaki çocuklarda obezite sıklığının arttığı, okul çocuklarına sağlıklı yaşam biçimi davranışları kazandırmanın ve okullarda obezitenin önlenmesine yönelik müdahale çalışmalarına öncelik verilmesinin gerekliliği ortaya çıkmıştır.Anahtar Kelimeler: Beslenme davranışı, fiziksel aktivite düzeyi, obezite sıklığı, ortaokul öğrencileri.

Childhood obesity has an increasing prevalence throughout the world, especially in developed countries. According to World Health Organization European Region data, 1/3 of children and adolescents are obese. The aim of this study is to determine the frequency of obesity, nutrition behaviors and physical activity levels of secondary school students.The descriptive study was carried out with 5th, 6th, 7th and 8th grade students attending state secondary schools in a city center. The universe of the study was composed of all middle school students (21900) who were studying in the public schools in the city center in 2017-2018 Academic Year. The sample of the study included 488 students using the known sample calculation formula. Before starting the study, the necessary ethics committee permission and necessary institutional permits were obtained from the Provincial Directorate of National Education. The data of the study were collected by using `Personal Information Form`, `Nutritional Behavior Scale`, `Physical Activity Scale for Children öğ prepared by the researcher and the height-weight measurements of the students. The data obtained from the study were evaluated using SPSS 22.0 package program, descriptive tests, mean and Kolmogorov-Simirnov test, ANOVA test, TUKEY test, Mann Whitney U test, Kruskal Wallis test, correlation analysis and logistic regression analysis. The error level was accepted as 0.05.20.5% of the students were overweight and 9.6% were obese. It was found that 29.3% of the students in schools with high socioeconomic status were obese, 11.4% and 9.8% of the students in schools with overweight and middle and low socioeconomic status, respectively. 10.5% of male students, and 8.8% of female students are obese. It was determined that the difference between obesity status andschool socioeconomic level, age, gender, history of obesity in family, presence of a known disease and eating / drinking during internet use were statistically significant (p<0.05); family type, parents' education status, parents working status, school success status, meal skipping, fast food consumption, sugary / sodas consumption, canteen use, regular exercise / sports, watching television, internet usage time, school There was no statistically significant relationship between the type of departure and playing games outside the home (p>0.05). The mean score of the students on the feeding behavior scale was 9.1±4.4 and the mean score for the children was 25.2±6.8.As a result of this study, it has emerged that the frequency of obesity increases in school-age children, providing healthy lifestyle behaviors to school children and giving priority to interventions to prevent obesity in schools.Keywords: Nutritional behavior, physical activity level, obesity frequency, middle school students.