Bruksizmli kadın hastalarda masseter kas kalınlığının ve masseter kan akımının ultrason ve renkli doppler sonografi ile değerlendirilmesi

Abstract

Bruksizm, genellikle gece görülen diş sıkma ve/veya gıcırdatma şeklinde istemsiz ritmik ve spasmodik olarak yapılan parafonksiyonel aktivitedir. Uzun süredir devam eden bruksizmde masseter kası sürekli uyarılır, kas aktivitesi ve kas kalınlığında artış gözlenir. Bu çalışmanın amacı bruksizmli bireylerde masseter kas kalınlığını, iç yapısını ve masseter kasının kanlanmasını ultrasonografi ile değerlendirmektir. 20-35 yaşları arasında 30 bruksizmli kadın hasta ve 30 sağlıklı kadın birey çalışmaya dahil edilmiştir. Masseter kas kalınlığı hem serbest hem de maksimum ısırma konumunda tek bir gözlemci tarafından ölçülmüştür. Masseter kasının ultrasonografik iç yapısı ekojenik bantların görünürlülüğüne göre sınıflandırılmıştır. Ayrıca kantitatif kas ultrasonu ile masseter kasının ekojenik iç yapısı değerlendirilmiştir. Masseter kasının kanlanmasını sağlayan fasial arter kan akımı değerleri renkli doppler sonografi ile belirlenmiştir. Bütün ölçümler 2 hafta sonra tekrarlanmıştır. Ölçümler arası uyuma sınıf içi korelasyon testi ile bakıldı. Tüm verilerin normal dağılım gösterip göstermediği Shapiro-Wilk testi, varyans homojenliği ise Levene's testi ile analiz edildi. Normal dağılım gösteren veriler için bağımsız ve eşleştirilmiş örneklem t-testi normal dağılım göstermeyen veriler için non-parametrik testlerden Mann Whitney U ve Wilcoxon Signed Rank testi kullanıldı. Parametreler arası ilişki Pearson Korelasyon testi ile değerlendirildi. Bruksizmli hastalarda her iki pozisyonda da masseter kas kalınlığı anlamlı oranda daha yüksek bulunmuştur (p<0,05). Ekojenite değerlendirilmesinde iki grup arası anlamlı bir fark bulunamamıştır (p>0,05). Fasial arterin her iki tarafta ortalama hızı, sağ tarafta maksimum hız ve PI, RI indekslerinde anlamlı fark bulunmuştur (p<0,05). Bruksizm, masseter kas kalınlığında artışa sebep olurken kasın ekojenik iç yapısında anlamlı bir etkisi yoktur. Ayrıca bruksizm fasial arter hemodinamiğinde değişime neden olur. Sonuç olarak doppler özelliği ile birlikte ultrasonografi, masseter kasını ve kasın kanlanmasını sağlayan fasial arteri değerlendirmek için kullanımı yararlı olan, iyonize radyasyon içermeyen önemli bir diagnostik yöntemdir.Anahtar Sözcükler: Bruksizm; Masseter Kası; Fasial Arter; Ultrasonografi; Renkli DopplerSonografi

Bruxism is parafunctional activity that occurs involuntarily rhythmic and spasmodic grinding and/or clenching of the teeth which usually occurs at night. In long-lasting bruxism, the masseter muscle is continuously stimulated, muscle activity and muscle thickness increase. The aim of this study was to evaluate the masseter muscle thickness, internal structure and blood supply to the masseter muscle in individuals with bruxism by ultrasonography. 30 female patients with bruxism and 30 healthy female individuals between the ages of 20-35 were included in the study. The masseter muscle thickness was measured by single observer during the conditions of rest and maximum clenching. Ultrasonographic internal structure of the masseter muscle is classified according to the visibility of echogenic bands. In addition, the echogenic internal structure of the masseter muscle was evaluated with quantitative muscle ultrasound. Facial arterial blood flow values were obtained by color doppler sonography. All measurements were repeated after two weeks. Intra-class correlation test was used to evaluate the correlation between the 1st and 2nd measurements. Shapiro-Wilk test was used to determine whether all data showed normal distribution, and variance homogeneity was analyzed by Levene's test. Independent and paired sample t-test for normal distributed data; Mann-Whitney U and Wilcoxon Signed Rank tests which are non-parametric tests were used for data not showing normal distribution. The relationship between the parameters was evaluated by Pearson Correlation Test. The masseter muscle thickness was significantly higher in both positions in patients with bruxism (p<0,05). There was no significant difference between two groups in the evaluation of echogenicity (p>0,05). The mean velocity on both sides of the facial artery, the maximum velocity and the PI, RI indexes on the right side were significantly different (p<0,05). While bruxism causes an increase in the masseter muscle thickness, it has no significant effect on the echogenic internal structure of the muscle. In addition, bruxism causes a change in the facial artery hemodynamics. As a result, ultrasonography with doppler feature is an important diagnostic method that does not contain radiation which is useful for evaluating masseter muscle and the the facial artery that provides blood supply to the muscle.Key words: Bruxism; Masseter Muscle; Facial Artery; Ultrasonography; Color Doppler Sonography