Kutadgu Bilig`de mitoloji

Abstract

İnsanlığın ilk zamanlarında oluşan mitler, kendi içinde birtakım değişikliklere uğrayarak günümüze kadar gelebilmişlerdir. Mitlerin günümüze kadar taşınmasında gerek sözlü gerekse yazılı edebiyat ürünleri çok önemli rol oynamıştır.Bu tezde, Türk Edebiyatı'nın önemli yapı taşlarından biri olan Kutadgu Bilig'de mitolojik unsurların yeri ve önemi üzerinde durulmuştur. Mitoloji üzerine yapılan çalışmalar göz önüne alınarak, hem eski Türk geleneğini devam ettiren hem de İslami kültürün etkisinde kalan Kutadgu Bilig'de tespit edilen birçok unsurun mitolojideki karşılığı örnekler verilerek incelenmiştir. Sonuç olarak da Kutadgu Bilig içinde mitin genellikle değişim-dönüşüm geçirmiş olarak simgeler-semboller şeklinde bulunduğu ve bu şekilde varlığını sürdürdüğü görülmüştür.Tez iki bölümden oluşmaktadır: İlk bölümde, Karahanlılar dönemi öncesi Türk edebiyatı ürünlerine, Karahanlılar dönemindeki Türk edebiyatı ürünlerine, Kutadgu Bilig'in Türk kültürü içindeki yeri ve önemine değinilmiş ve sözlü kültürden yazılı kültür ortamına geçiş bağlamında Kutadgu Bilig, ?Alex Olrik'in Epik Kanunlar Teorisi? temel alınarak incelenmiştir. İkinci bölümde ise öncelikle ?mit kavramı ve algısı? anlatılmaya çalışılmış ve Kutadgu Bilig'deki mitik unsurlar metinden elde edilen verilerle açıklanmıştır.Yapılan bu çalışma sonucunda mitolojinin, diğer edebi ürünlerde olduğu gibi Kutadgu Bilig'de de varlığını sürdürdüğü görülmüştür.

Myths of the early days of mankind could come up today by undergoing some changes. Both oral and written, has played a very important role on the transport of myths to the present.It is studied on the importance and background of the mythological elements of Kutadgu Bilig, which is an important place in Turkish literature, in this thesis. By regarding the other studies on mythology, the equivalents in the mythology of the elements which are determined in Kutadgu Bilig which both continued with the old Turkish tradition and was under the affect of Islam which was a new culture were studied by giving examples. As a result, it is determined that the myths existed and obtained by usually changing-transforming as images-symbols in Kutadgu Bilig.The thesis is divided into two sections. On the first section we mentioned about the importance of Turkish literature sources before Karahanli period and about the importance of Turkish literature sources in Karahanlılar period and also we mentioned the importance of Kutadgu Bilig in Turkish culture. Our search on Kutadgu Bilig is based on Alex Olrik?s ?Epic Laws Theory? in the context of transition from oral culture to written culture. On the second section first of all `concept of myth and perception,` is explained and then the mythological elements in Kutadgu Bilig explained on the basis of couplets.The result of this study shows that mythology also continued its existence in Kutadgu Bilig