Kemoterapi uygulanan hematolojik kanserli hastalarda bulantı-kusmaöğürme ve ağız sağlığının değerlendirilmesi

Abstract

Bu araştırma, kemoterapi uygulanan hematolojik kanserli hastalarda bulantı-kusma öğürme ve ağız sağlığının değerlendirilmesi amacıyla yapılmıştır. Tanımlayıcı özellikte olan araştırma Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Hematoloji klinikleri, Kemik İliği Transplantasyonu (KİT) kliniği ve gündüz tedavi ünitelerinde kemoterapi uygulanan hematolojik kanser tanılı ve araştırmaya dahil edilme kriterlerini karşılayan 223 birey üzerinde yapılmıştır.Çalışma verileri; Kişisel Bilgi Formu, Rhodes Bulantı-Kusma ve Öğürme İndeksi (BKÖİ) ve Ağız Değerlendirme Rehberi ile elde edildi. Verilerin analizi, SPSS Version-22 paket programı kullanılarak bağımsız gruplarda t testi, Mann- Whitney U testi, Tek Yönlü Varyans Analizi, Kruskal- Wallis T testi, Perason korelasyon analizi, Multiple Lineer regresyon analizi ve Dunnet T3 Post Hoc testi kullanılarak yapılmıştır.Araştırmada bireylerin Rhodes Bulantı-Kusma ve Öğürme İndeksinin semptom deneyimi, semptom oluşumu ve semptom sıkıntısı puanları ile Ağız Sağlığı Değerlendirme Rehberi puanları istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki elde edilmiştir (p<0.05). Hastaların ağız sağlığı bozulması ile bulantı öğürme sıkıntısının, bulantı öğürme deneyiminin ve toplam sıkıntılarının arasında pozitif yönde, hastaların ağız sağlığı bozulma ile kusma deneyim, kusma sıkıntısının ve toplam semptom oluşumu arasında negatif yönde bir ilişki elde edilmiştir.Sonuç olarak çalışmada kemoterapi uygulanan hematolojik kanserli hastalarda bulantı- kusma ve öğürmenin ağız sağlığını etkilediği belirlenmiştir. Bireylerin bulantı-kusma, öğürme açısından semptom deneyimi, semptom oluşumu ve semptom sıkıntısı ağız sağlığında bozulmayı artırdığı tespit edilmiştir.Bu sonuçlar doğrultusunda, kemoterapi uygulanan hematolojik kanserli hastalarda bulantı-kusma öğürme ve ağız sağlığının düzenli değerlendirilmesi, hemşirelerin bakımda bu konuları rutin olarak ele alması ve bu sorunlara yönelik bakımı planlaması, konu ile ilgili eğitim ve danışmanlık programları düzenlenerek farkındalığın artırılması önerilmektedir.Anahtar Kelimeler: Hematolojik Kanser,Hemşirelik, Kemoterapi, Bulantı-Kusma, Ağız Sağlığı

This research was carried out to evaluate nausea-vomiting, gagging and oral health in patients with chemotherapy-treated hematological cancer. The research which is a feature descriptive was conducted hematological cancer with chemotherapy applied in Ankara University Medical Faculty Hospital Hematology clinics, Bone Marrow Transplantion (KIT) clinic and day treatment units and that on 223 individuals who met the inclusion criteria in the research.Study data; Personal Information Form was obtained with Rhodes Index of Nausea-Vomiting, and Retching (INVR) and Oral Health Assessment Guide. SPSS (Statistical Package for Social Sciences) 22.0 program was used for the evaluation of the data. Data analysis; Independent Samples t Test, One Way ANOVA, Mann Whitney U test, Kruskal- Wallis T test, Pearson Correlation test, Multiple Lineer regression analysis and Dunnet T3 Post Hoc test were applied.In the study, of the individuals' symptom experience, symptom formation and symptom distress scores of Rhodes Nausea-Vomiting and Retching Index and Oral Health Assessment Guide scores, the results were statistically significant (p<0.05). Patients were obtained a positive correlation between distress of nausea retching, nausea retching experience and total problems with impairment oral health. Patients were obtained a negative correlation between distress of vomiting-vomiting experience and total problems with impairment oral health.As a result of the study, it was determined that nausea-vomiting and gagging affect oral health in patients with hematological cancer who received chemotherapy. İndividuals has been determined that increase experience symptom, symptom formation and symptom distress in terms of nausea, vomiting, retching, impairment in mouth health. In line with these results, regular evaluation of nausea-vomiting, retching and oral health in patients with hematological cancer chemotherapy applied, nurses should routinely handle these issues in care and plan their care for these problems, it is recommended to raise awareness by organizing training and consultancy programs on the subject.Key words: Chemotherapy, Hematological Cancer, Nausea-Vomiting, Nursing, Oral Health