Vertigolu bireylerde engellilik durumu ve günlük yaşam aktivitesine etkisi

Abstract

Bu araştırma, vertigolu bireylerde engellilik durumu ve günlük yaşam aktivitesine etkisini belirlemek amacıyla, Sivas Numune Hastanesi Nöroloji ve KBB polikliniklerine başvurup vertigo tanısı alan, 18-69 yaş aralığında olan 382 hasta ile tanımlayıcı olarak yapılmıştır.Araştırmanın örneklemini oluşturan tüm bireylerin sosyo-demografik bilgilerini ve vertigoya ilişkin özelliklerini belirlemek amacıyla araştırmacı tarafından literatürden yararlanarak hazırlanmış Kişisel Bilgi Formu (EK-1), vertigonun şiddetini belirlemek amaçlı Vizüel Analog Skala (VAS) (EK-2), engellilik durumunu belirlemeye yönelik Baş Dönmesi Engellilik Envanteri (DHI) (EK-3) ve günlük yaşam aktiviteleri belirlemeye yönelik Vestibüler Bozukluklarda Günlük Yaşam Aktiviteleri Ölçeği (VADL) (EK-4) uygulanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde SPSS (22.0) programı kullanılmış, tanımlayıcı istatistiklerin (frekans, yüzde, minimum, maksimum, ortalama, standart sapma) yanı sıra Man Whitney U testi ve pearson korelasyon testi uygulanmıştır. Vertigolu bireylerin yaş ortalaması 46.17 ± 13.05 olup, %69.9' u kadın, %88.2' si evli, %34.6'si ilkokul mezunu ve %56.3'ü ev hanımıdır. Araştırmada yer alan vertigolu bireylerin Baş Dönmesi Engellik Envanteri puanı incelendiğinde minimum 16, maksimum 92 olduğu, DHI puan ortalamasının 47.84 ± 15.54 olduğu ve orta düzeyde engellilik yaşadıkları belirlenmiştir. DHI alt boyutları incelendiğinde duygusal alt boyut puan ortalaması 19.94 ± 4.05, fonksiyonel alt boyut puan ortalaması 16.12 ± 7.40 ve fiziksel alt boyut puan ortalaması 11.76 ± 6.24 olduğu belirlenmiştir. Vertigolu bireylerde Vestibüler Bozukluklarda Günlük Yaşam Aktiviteleri Ölçeği puanı incelendiğinde minimum 38, maksimum 260 olduğu ve VADL puan ortalamasının 118.35 ± 35.32 olduğu belirlenmiştir. VADL alt boyutları incelendiğinde ise fonksiyonel alt boyut puan ortalaması 43.60 ± 17.30, enstümantal alt boyut puan ortalaması 39.05 ± 12.76 ve ambulasyon alt boyut puan ortalaması 27.01 ± 9.27 olarak bulunmuştur. Yapılan çalışma sonucunda, örneklemde yer alan vertigolu bireylerde engellilik durumu ve günlük yaşam aktiviteleri arasında anlamlı ilişki bulunmuştur. Vertigo şiddeti arttıkça bireylerin fiziksel, duygusal ve fonksiyonel boyutlarda engellilik yaşadığı ve günlük yaşam aktivitelerinde azalmalar olduğu belirlenmiştir. Bu sonuçlar doğrultusunda vertigolu bireylere bakım veren hemşireler, vertigolu bireylerin durumla daha iyi başa çıkabilmelerini sağlayarak yapılacak tedaviler ve rehabilitasyon programları ile günlük yaşam aktivitelerindeki olumsuzlukları en aza indirmelerini, engellilik yaratan boyutları bütüncül olarak ele alarak bakım yapmaları önerilebilir.Anahtar kelimeler: Vertigo, engellilik, yaşam kalitesi, günlük yaşam aktivitesi, hemşirelik.

This study was conducted as a descriptive study with 382 patients aged between 18-69 years who were referred to Sivas Numune Hospital Neurology and ENT outpatient clinics with the diagnosis of vertigo in order to determine the effect of disability and daily life activity on individuals with vertigo.The Personal Information Form (Appendix-1) prepared by the researcher in order to determine the socio-demographic information and the characteristics of vertigo of all individuals constituting the sample of the study. Visual Analogue Scale (VAS) (Appendix-2) to determine the severity of the, The Disability Inventory (DHI) (Appendix-3) and the Daily Living Activities Scale for Vestibular Disorders (VADL) . (Appendix-4) were used to determine daily living activities. SPSS (22.0) program was used for the evaluation of the data. In addition to descriptive statistics (frequency, percentage, minimum, maximum, mean, standard deviation), Man Whitney U test and pearson correlation test were applied.The mean age of individuals with vertigo was 46.17 ± 13.05, 69.9% were women, 88.2% were married, 34.6% were primary school graduates and 56.3% were housewives. When vertigo individuals in the study were examined, the Dizziness Disability Inventory score was found to be minimum 16, maximum 92, mean DHI score was 47.84 ± 15.54 and they had moderate disability. When the DHI subscales were examined, it was found that the mean score of emotional subdimension was 19.94 ± 4.05, the mean score of functional subdimension was 16.12 ± 7.40 and the mean score of physical subdimension was 11.76 ± 6.24.When the Scale of Activities of Daily Living in Vestibular Disorders in Vertigo individuals was examined, it was found that the minimum score was 38, maximum 260 and the mean VADL score was 118.35 ± 35.32. When the VADL subscales were examined, the mean functional subscale score was 43.60 ± 17.30, the mean instrumental subscale score was 39.05 ± 12.76 and the mean ambulation subscale score was 27.01 ± 9.27.As a result of the study, a significant relationship was found between disability status and daily living activities in vertigo individuals in the sample. As the severity of vertigo increased, physical, emotional and functional disability of the individuals was observed and daily activities were decreased. In line with these results, nurses who care for individuals with vertigo can be advised to provide care for individuals with vertigo better and to minimize the negativity in daily life activities with treatments and rehabilitation programs and to make care by considering the disability-creating dimensions as a whole.Key words: Vertigo, disability, quality of life, daily living activity, nursing.