Primer infertilitenin kadınların yaşam kalitesine, depresyon durumlarına ve stresle başa çıkma davranışlarına etkisi

Abstract

Bu araştırma, primer infertilitenin kadınların yaşam kalitesine, depresyon durumlarına ve stresle başa çıkma davranışlarına etkisini belirlemek amacıyla planlanmıştır. Tanımlayıcı tipte olan araştırma Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Uygulama ve Araştırma Hastanesi'nde hizmet vermekte olan Üremeye Yardımcı Tedavi Merkezi (Tüp Bebek Ünitesi) ve Kadın Hastalıkları ve Doğum Polikliniği Gebe Odası'nda yapılmıştır. Araştırmadaki örneklem büyüklüğü güç analizi kullanılarak hesaplanmıştır. Literatürde depresyon ortalaması infertil kadınlar arasında 4.6±2.9, gebe kadınlar arasında ise 3.5±2.1 olarak bildirilmiştir. Evreni temsil etmek üzere örneklem hacmi; =0,05 anlamlılık düzeyinde, 1- =0,95 güven aralığında, =0,20 hata riski, 1- β=0,80 güç ile 85 infertil kadın, 85 gebe kadın olmak üzere toplam kişi sayısı 170 olarak tespit edilmiştir.Araştırmanın verileri araştırmacılar tarafından literatür bilgisi doğrultusunda oluşturulan `Kişisel Bilgi Formu`, `Doğurganlık Sorunları Yaşayan Kişiler İçin Hayat Kalitesi Ölçeği`, `Hastane Anksiyete ve Depresyon Ölçeği` ve `Stresle Başa Çıkma Tarzları Ölçeği` ile toplanmıştır. Uygulamaya geçmeden önce etik kuruldan (etik karar no: 2018-04/14) ve çalışmanın yapılacağı kurumdan (93596471-044-E.5583 sayılı) yazılı izin alınmıştır. Çalışma kriterlerine uyan gebelere (okur yazar, evli, 15-49 yaş aralığında ve en az 6 aylık infertilite tedavi öyküsü olması, herhangi bir psikiyatrik ve fiziksel hastalığı olmaması, çalışmaya katılmaya gönüllü olması) araştırmanın amacı ve içeriği hakkında bilgi verilmiş ve katılımları için yazılı onamları alınmıştır. Araştırmaya katılmaya gönüllü olduğuna dair yazılı onam veren infertil ve gebe kadınlara araştırmada kullanılacak formlar ve bir zarf verilmiştir. İnfertil veya gebe kadın ayrı bir odaya alınmış, formları doldurması ve zarfa koyup ağzını kapatıp hazırlanan kutunun içine atması istenmiştir. Çalışmadan elde edilen verilerin değerlendirilmesinde Spearman korelasyon testi, Man Whitney U testi, Kruskal Wallis H testi, Ki-kare testi kullanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde istatistiksel anlamlılık 0,05 önem düzeyinde incelenmiş olup SPSS 23 versiyonundan yararlanılmıştır.Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre, infertil kadınlar düşük düzey yaşam kalitesine (38,55), depresyon ve anksiyete yönünden orta düzey bir riske sahip olup stresli durumla karşılaştıklarında pasif başa çıkma yollarını (çaresiz yaklaşım ve boyun eğici yaklaşım) kullanmaktadırlar. Buna karşın nullipar kadınlar depresyon ve anksiyete yönünden normal olup stresli durumlarda aktif başa çıkma yollarına (kendine güvenli yaklaşım, iyimser yaklaşım) başvurmaktadır (p<0,05). İnfertil kadınlar arasında yaşam kalitesi düzeyi azaldıkça depresyon risk düzeyi artmakta, stresli durumla karşılaştıklarında pasif başa çıkma yollarının kullanımı arttıkça yaşam kalitesi düzeyi azalmakta, depresyon risk düzeyi yükselmektedir (p<0,05). İnfertil kadınlarda sosyo-demografik ve infertiliteye yönelik bazı özellikler (yaş, evlilik süresi, eğitim düzeyi, çalışma durumu, infertilite süresi, infertilite tedavi süresi, infertilite negatif sonuç sayısı, infertilite nedeniyle psikolojik destek alma ve infertilite nedeniyle alınan tepki) stresle başa çıkma yollarını, yaşam kalitesi ve depresyon risk düzeyini etkilemektedir (p<0,05).Elde edilen bu sonuçlar doğrultusunda infertil kadınların; bütüncül bir yaklaşımla değerlendirilmesi, eş ve ailenin de sürece dahil edilmesi, psikolojik olarak sürece hazırlanmasının sağlanması, depresyon, anksiyete gibi sağlığı etkileyebilecek risk faktörlerinin erken dönemde saptanması ve uygun girişimlerin planlanması, ilgili uzmanlara yönlendirilmesi, stresle başa çıkmada aktif başa çıkma yollarını kullanmaları için uygun bilgi ve danışmanlık hizmetinin verilmesi önerilebilir.Anahtar Kelimeler: Primer infertilite, Yaşam kalitesi, Depresyon, Stresle başa çıkma, Kadın, Ebe

This research was planned to determine the effect of primary infertility on women's quality of life, depression and coping with stress behaviors. This descriptive study was conducted in Assisted Reproduction Treatment Center (IVF Unit) and in maternity room of Gynecology and Obstetrics Clinic of Sivas Cumhuriyet University Health Services Application and Research Hospital. The sample size was calculated using power analysis. In the literature, the mean depression score was reported as 4.6±2.9 among infertile women and 3.5±2.1 among pregnant women. To represent the population, sample was determined at =0.05 significance level, 1- = 0.95 confidence interval, =0.20 error risk, 1- β=0.80 power, and 170 women, 85 of them infertile and 85 of them pregnant, were included in the study.Research data were collected using `Personal Information Form`, `the Fertility Quality of Life Questionnaire`, `the Hospital Anxiety and Depression Scale` and `the Coping with Stress Scale` which were prepared by the researchers in line with the literature. Written permission was obtained from the ethics committee (ethical decision no: 2018-04/14) and from the institution where the study was conducted (numbered 93596471-044-E.5583) before the implementation. Pregnant women who met the study criteria (being literate, married, aged between 15-49 years, having at least 6 months of infertility treatment, no psychiatric and physical illness, willingness to participate in the study) were informed about the purpose and content of the study and their written consent was obtained for their participation. Infertile and pregnant women who gave written consent to participate in the study were given forms and an envelope to be used in the study. The infertile or pregnant women were taken to a separate room, asked to fill out the forms, put them in an envelope, close them and throw them into the box. Spearman correlation test, Man Whitney U test, Kruskal Wallis H test, Chi-square test were used to evaluate the study data. Statistical significance was examined at 0.05 significance level and SPSS 23 version was used in the evaluation of the data.According to the results of the study, infertile women had a low level of quality of life (38.55), moderate risk of depression and anxiety, and they resorted to passive coping strategies (helpless and submissive approaches) when they faced stressful situations. However, nulliparous women were normal in terms of depression and anxiety and resorted to active coping strategies (confident and optimistic approaches) in case of stressful situations (p<0.05). As the quality of life decreased among infertile women, the risk of depression increased, and when the use of passive coping methods increased, the quality of life decreased and the risk of depression increased (p<0.05). Some socio-demographic and infertility related characteristics of infertile women (age, duration of marriage, education level, working status, duration of infertility, duration of infertility treatment, number of negative infertility results, having psychological support due to infertility and response to infertility) had an effect on coping with stress methods, quality of life and depression risk level (p<0.05).In line with these results, it may be recommended to evaluate infertile women with a holistic approach, include spouses and families into the process, prepare women to the process in psychological terms, identify risk factors that may affect health such as depression and anxiety in the early period and plan appropriate interventions, direct women to the experts and to provide appropriate information and counseling services to make them use active stress coping strategies.Key Words: Primary infertility, Quality of life, Depression, Coping with stress, Women, Midwife