Obez kadınlara verilen baş etme eğitiminin yeme tutumu, stres ve stresle baş etme üzerine etkisi

Abstract

Günümüzde önemli bir halk sağlığı sorunu olan obezite, kadınların ruhsal, fiziksel, sosyal sağlığını, stres düzeyini ve baş etmelerini olumsuz etkileyebilmektedir. Bu araştırma, obez kadınlara verilen baş etme eğitiminin yeme tutumu, stres ve stresle baş etme üzerine etkisinin belirlenmesi amacı ile yapılmıştır. Araştırmanın örneklemini Sivas İline bağlı Şarkışla Toplum Sağlığı Merkezi Obezite Birimi'ne başvuran, Beden Kitle İndeksi 30 ve üzerinde olan kadınlar oluşturmuştur. Araştırmanın örneklemini, baş etme eğitimi verilen çalışma grubu (n=35) ve eğitim yapılmayan kontrol grubu (n=35) olmak üzere 70 obez kadın oluşturmuştur.Veriler Kişisel Bilgi Formu, Algılanan Stres Ölçeği, Stresle Başa Çıkma Tarzları Ölçeği, Hollanda Yeme Davranışı Anketi ile toplanmıştır. Çalışma grubundaki kadınlara araştırmacı tarafından yüz yüze görüşme yöntemi ile baş etme eğitimi verilmiş, eğitim öncesi ve eğitimden bir ay sonra olmak üzere ölçümler iki kez yapılmıştır. Kontrol grubundaki obez kadınlara eğitim yapılmamış, sadece çalışmanın başında ve bir ay sonra olmak üzere iki kez formların doldurulması sağlanmıştır. Birinci izlemde araştırmaya katılan tüm kadınların boy-kilo ölçümü yapılmış, Beden Kitle İndeksi hesaplanmış, ikinci izlemde tekrar kilo ölçümü yapılarak yeniden Beden Kitle İndeksi değerlendirilmiştir. Veriler SPSS 22,0 programında değerlendirilmiş, değerlendirmede sayı ve yüzdelik dağılım, ki-kare testi, gruplar arası ölçek puanlarının karşılaştırılmasında t testi kullanılmıştır. Önemlilik derecesinde p<0,05anlamlı olarak alınmıştır.Çalışma ve kontrol grubundaki kadınların eğitim sonrası Beden Kitle İndeksi puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık saptanmış olup (p<0,05), çalışma grubundaki kadınların Beden Kitle İndeksi puan ortalamaları eğitim sonrasında anlamlı düzeyde düşmüştür. Eğitim sonrası çalışma grubundaki kadınların Stresle Başa Çıkma Tarzları alt boyutlarından kendine güvenli, iyimser ve sosyal destek arama yaklaşımı yönünden puan ortalamalarının anlamlı düzeyde arttığı ve daha fazla olumlu stresle başa çıkma tarzlarını kullandıkları bulunmuştur (p<0,05). Ayrıca eğitim sonrası çalışma grubundaki kadınların dışsal yeme davranışlarında anlamlı düzeyde azalma saptanırken, kısıtlayıcı yeme davranışında anlamlı düzeyde artma olduğu bulunmuştur (p<0,05).Bu sonuçlar doğrultusunda; obez kadınlara, stres ile başa çıkmada baş etme eğitimlerinin verilmesi, olumlu baş etmelerinin ve kısıtlayıcı yeme davranışlarının desteklenmesi önerilmektedir.

Today, the obesity, which is an important public health problem, can negatively affect the psychological, physical and social health, stress level and overcoming of women. This study was conducted to determine the effect of overcoming training on obese women on eating attitude, stress and overcoming with stress. The samples of the study consisted of women with a Body Mass Index of 30 and above who applied to the Obesity Unit of Sarkisla Community Health Centre in Sivas. The samples of the study consisted of 70 obese women, which is the study group (n = 35) and the control group (n = 35).The data were collected with Personal Information Form, Perceived Stress Scale, Stress Coping Styles Scale, and Dutch Eating Behaviour Questionnaire. Women in the study group were given training by the researcher to overcome with face to face interview method and the data were collected two times. One of them is before the training and the other one is one month after the training. The obese women in the control group were not trained, and only the forms were completed two times. One of them is at the beginning of the study and last one is one month later. In the first follow-up, all women participating in the study were measured in height and weight, the Body Mass Index was calculated, and in the second follow-up, the Body Mass Index was re-evaluated by weight measurement. Data were evaluated in SPSS 22,0 program. Number and percentage distributionare found via chi-square test. On the other hand, t-test were used to compare the scores between the groups. Significance level was taken as p<0,05. There was a statistically significant difference between the mean Body Mass Index scores of the study and control group (p<0,05), and the Body Mass Index scores of the women in the study group decreased significantly after the training. After the training, it was found that the mean scores of the women in the study group increased significantly in terms of self-confident, optimistic and seeking social support approach and used more positive stress overcoming styles (p<0.05). In addition to that, it was found that there was a significant decrease in the external eating behaviours of the women in the study group and a significant increase in restrictive eating behaviour (p <0,05). According to these results, it is recommended that obese women should be provided with overcoming training in overcoming with stress, positive overcoming and supportive restrictive eating behaviours.