Sağlık kurumlarında ekip kaynak yönetimi yaklaşımına yönelik bir uygulama

Abstract

Bu araştırmanın amacı, ameliyathane çalışanlarının ekip kaynak yönetimine ilişkin tutumlarını saptamaktır. Bu amaç doğrultusunda çalışmanın alt amacı ise, ameliyathane çalışanlarının sosyo demografik ve tanıtıcı özellikleri ile ekip kaynak yönetimi tutumları arasında anlamlı farklılık olup olmadığının saptanmasıdır.Araştırmanın evrenini Sivas Numune Hastanesi'nden 180 ameliyathane çalışanı ile Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Uygulama ve Araştırma Hastanesi'nde görev yapan 200 ameliyathane çalışanı olmak üzere toplamda 380 kişi oluşturmaktadır. Araştırmada herhangi bir örnekleme yöntemi seçilmeden evrenin tamamına ulaşılması hedeflenmiştir. Araştırma sonucunda çalışmaya Sivas Numune Hastanesi'nden 128 kişi katılmış olup ulaşılması hedeflenen kişi sayısının (180) %71'ine, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Uygulama ve Araştırma Hastanesi'nden 155 kişi katılım sağlayarak ulaşılması hedeflenen kişi sayısının (200) %77'sine ulaşılmıştır. Toplamda 283 kişiye anket uygulanmış olup ulaşılması hedeflenen kişi sayısının %74'üne ulaşılmıştır.Veriler SPSS 23.0 paket programı ile analiz edilmiştir. Cerrahi ekibin (cerrah, hemşire, anestezist, ebe) ekip kaynak yönetimi alt boyutlarına ilişkin tutumlarının sosyo-demografik özelliklerine ilişkin dağılımlarında frekans, yüzde, standart sapma, ortalama gibi tanımlayıcı istatistikler kullanılmıştır. Verilerin normal dağılıma uyması nedeniyle çalışmada parametrik testler kullanılmıştır. Ölçeğin alt boyutlarına ilişkin analizlerde de iki grup ortalamaları arasında farkın var olup olmadığını saptamak için Bağımsız Örneklem T Testi (Independent Samples T Test); ikiden fazla grup ortalamaları arasında farkın var olup olmadığını saptamak için de Tek Yönlü Varyans Analizi (One-Way ANOVA) kullanılmıştır. Ölçekteki ifadelere göre Tek Yönlü Varyans Analizi sonucunda istatiksel olarak anlamlı fark bulunan boyutlar için farkın hangi gruplardan kaynaklandığının tespitinde ise Tukey HSD Testinden yararlanılmıştır.Araştırma bulguları neticesinde, araştırmanın yapıldığı üniversite hastanesi çalışanlarının güven, bilgi paylaşımı, stres ve tükenmişlik, hata-prosedürler boyutlarına ilişkin tutumlarında Numune hastanesi çalışanlarına göre istatistiksel olarak anlamlı farklılık olduğu saptanmıştır. Kadın çalışanların kurumsal ortam boyutuna ilişkin tutumlarının erkek çalışanlara oranla daha yüksek olduğu, hemşirelerin diğer meslek grubundakilere göre güven ve hata-prosedürler alt boyutuna ilişkin tutumlarının daha yüksek olduğu, eğitim düzeyinde ön lisans mezunlarının hata-prosedürler boyutuna ilişkin tutumlarının diğer gruptakilere oranla daha yüksek olduğu, şu an çalıştıkları kurumda 16 yıl ve üzerinde hizmet süresine sahip olan çalışanların ekip çalışması tutumlarının diğer gruptakilere oranla daha yüksek olduğu saptanmıştır. Ölçek toplam puanı incelendiğinde ise hemşirelerin diğer çalışanlara göre toplam puanlarının daha yüksek olduğu saptanmıştır. Bu bulgular neticesinde, sağlık kurumlarında uygulanacak ekip kaynak yönetimi eğitim programları ile ekip üyelerine eğitim verilmesinin çalışanların tutumlarında pozitif yönlü değişim sağlayarak insan kaynaklı meydana gelebilecek tıbbi hataların önlenmesine katkı sağlayacağı öngörülmektedir.Anahtar Kelimeler: Ekip Kaynak Yönetimi, Tıbbi Hata, Hasta Güvenliği, Ameliyathane Çalışanları

The purpose of this research is to determine the attitudes of operating room staff regarding team resource management. The sub-purpose in accordance with this main purpose is to determine whether there is a significant difference between the sociodemographic and introductory characteristics of the operating room staff and their team resource management attitudes.The population of the research consists of 180 operating room employees working in Sivas Numune Hospital and 200 operating room employees working in Sivas Cumhuriyet University Health Application and Research Hospital; hence 380 people in total. It was aimed to reach the entire number of the universe without selecting any sampling method. As a result of the research, the fact that 128 people from Sivas Numune Hospital participated in the study and %71 of the number of people (180) targeted to be reached and 155 people attending from Sivas Cumhuriyet University Health Services Practice and Research Hospital was attained %77 of the number of people (200) targetted to be reached.The data were analyzed with SPSS 23.0 package program. Descriptive statistics such as frequency, percentage, standard deviation and mean were used in the distribution of the attitudes of the surgical team (surgeon, nurse, anesthetist, midwife) as to sub-dimensions of team resource management regarding their sociodemographic characteristics. Parametric tests were used in the study since the data were normally distributed. In the analysis of the sub-dimensions of the scale, Independent Samples T Test was used in order to determine whether there is a difference between the averages of the two groups. Also, One-Way Variance Analysis (One- Way ANOVA) was used to determine whether there is a difference between the averages of more than two groups. As a result of the One-Way Variance Analysis, according to the expressions in the scale, the Tukey HSD Test was used to determine which groups the difference originated from for the dimensions which are statistically significant to be different.As a result of the research findings, it was determined that there were statistically significant differences in the attitudes of University Hospital staff compared to Numune hospital employees regarding the dimensions of trust, knowledge sharing, stress and emotional burnout, errors-procedures. Female employees have higher attitudes towards corporate environment dimension than male employees, whilst nurses have higher attitudes towards the errors-procedures and trust dimensions compared to other occupational groups. At the level of education, graduates have been found to have higher attitudes towards errors-procedures dimension. It has been determined that employees who have 16 or more years of service in their current institution have higher teamwork attitudes. When the total score of the scale was analyzed, it was found that the total score of nurses were higher than other employees'. As a result of these findings, it is expected that providing team resource management training programs to team members in healthcare institutions will contribute to the prevention of medical errors that may occur due to humanbeings by creating a positive change in the attitudes of the employees.Keywords: Team Resource Management, Medical Error, Patient Safety, Operating Room Employees