Contexts and constructions of Ottoman science with special reference to astronomy

Abstract

ASTRONOMİYE ÖZEL ATIFLA OSMANLI BİLİMİNİNBAĞLAM VE YORUMLARI(ix + 119 sayfa)BEKİR HARUN KÜÇÜKTARİH, YÜKSEK LİSANS TEZİ, 2005DANIŞMANLAR: Y.HAKAN ERDEM, HALİL BERKTAYDİZİN TERİMLERİ: OSMANLI TARİHİ, BİLİM TARİHİ, ASTRONOMİ TARİHİÖZETOsmanlı bağlamında bilim tarihinin çalışılmasını kısıtlayan, ve belki de engelleyen, ikiyaklaşım şöyledir:1) Osmanlı Bilimi'nin ilerlemesi ve hatta modern olması beklenmektedir;2) Osmanlı Bilimi, Arap Bilimi'nin devamı sayılmaktadır.Bu tez, iki yaklaşımın da meyve vermesinin, veya Osmanlı'da bilimin belirleyici veilginç kısımlarını öne çıkarmasının olası olmadığının bir savunmasıdır. Birinciyaklaşım Osmanlı bağlamında bilim tarihinin çalışılmasını sınırlar, çünkü Osmanlı'dabilim, yüzyıllar boyunca pek az gelişim gösterir; çünkü Osmanlı'da bilimselilerlemelerin büyük çoğunluğu modern Avrupa'dan ithal edilmiştir; çünküOsmanlı'da, varolan bilimsel teorileri düzeltmenin ve mükemmelleştirmenin ötesinde?ilerleme? bir ideal olarak öne çıkmaz; ve çünkü erken modern Avrupa da bilimalanında belirgin şekilde ilerici değildir. İkinci yaklaşım sınırlayıcıdır, çünkü Yunan veArap Bilimi hem Avrupa'de hem de Osmanlı'da icra edildiği şekliyle bilimin birparçasıdır: Osmanlı, Arap Bilimi'nin ayrıcalıklı mirasçısı değildir. Ayrıca,Osmanlılar'dan bahsedildiğinde sadece Türkler ve Araplar'dan değil, Rumlardan,Musevilerden, Güneydoğu Avrupalılardan, pek çok farklı geçmişten gelenmültecilerden ve diğer pek çoklarından bahsedilmektedir. Birinci bölüm `ilmin, yanipek çok Arap ve Türk'ün erken modern dönemde öğrenim ve bilim anlamındakullandığı kelimenin tanımlanmasıyla, ve bugünkü bildiğimiz şekliyle modernbilimden ayırt edilmesiyle ilgilidir. İkinci bölüm Osmanlı idaresinden önce ve bu idarealtında Yunan bilgi ve bilimi değerlendirmesidir; ve Rumların Osmanlı entelektüel vebilimsel hayatındaki rolünü vurgular. Üçüncü ve dördüncü bölümler erken moderndönemde Osmanlı ve Avrupa astronomisinin karşılaştırmalı (İkisinin farklılıklarındançok benzerliklerine odaklı olarak) bir incelemesidir. Beşinci ve son bölüm Osmanlıbilim tarihyazımının bir eleştirisidir.v

CONTEXTS AND CONSTRUCTIONS OF OTTOMAN SCIENCEWITH SPECIAL REFERENCE TO ASTRONOMY(ix + 119 pages)BEKİR HARUN KÜÇÜKHISTORY, M.A. THESIS, 2005ADVISORS: Y. HAKAN ERDEM, HALİL BERKTAYKEYWORDS: OTTOMAN HISTORY, HISTORY OF SCIENCE, HISTORY OF ASTRONOMYABSTRACTThe two approaches that restrict, and perhaps even hinder, the study of the history ofscience in the Ottoman context are as follows:1) Ottoman Science is expected to be progressive and even modern;2) Ottoman Science is considered a continuation of Arabic science.This thesis claims that both approaches are unlikely to bear any fruit, or to display themore pertinent and interesting aspects of Ottoman science. The first approachrestricts the study of the history of science in the Ottoman context because Ottomanscience shows little progress across the centuries; because much of that progress hasbeen borrowed, transferred or appropriated, from modern Europe, and because?progress? itself, beyond perfecting and correcting prevalent scientific theories, doesnot seem to be an ideal of science as practised in the Ottoman Empire; and becauseearly modern science itself was not unambiguously progressive. The second approachis restrictive because it overlooks the fact that the majority of Greek and Arabicscience was incorporated into both European and Ottoman learning, and theOttomans for the most part, were not exclusive heirs to Arab learning. Moreover,when one speaks of the Ottomans, one does not necessarily speak of Turks and Arabs,but also of Greeks, Jews, South-east Europeans, emigrés from very different ethnic andreligious backgrounds as well as many others. The first chapter will try to define Ê¿ilm,the Arabic word most Ottomans who spoke Turkish or Arabic used to connotelearning and science, and distinguish it from modern science as we know it today. Thesecond chapter will treat Greek learning before and during Ottoman domination andwill try to highlight the role Ottoman Greeks have played in the Ottoman intellectualand scientific scene. The third and fourth chapters will evaluate from a comparativeperspective the history of Ottoman and European astronomy in early modernity. Thischapter seeks to show the similarities between the study of astronomy in the twoscientific ecumenes. The fifth and last chapter is a critical overview of the thehistoriography of Ottoman Science.iv