Histories, institutional regimes and educational organizations: The case of Turkish higher education

Abstract

Bu çalışma, Türkiye'deki yüksek öğretim kuruluşlarını bir inceleme alanı olarakkullanarak, birden fazla örgütsel modelin bulunduğu alanlarda örgütlerarası benzeşmenindinamiklerini ve sonuçlarını anlamaya çalışmış ve bu yolla örgüt kuramı içerisinde yer alankurumsallaşma kuramına bir katkıda bulunmayı amaçlamıştır. Buna ek olarak, çalışma üçzaman noktasını incelemiş ve bu sayede üç farklı kurumsal çevrenin örgütler üzerineetkilerini de incelemiştir. Birinci ölçüm noktası (1975), örgütsel alanın ayrışmayı arttıran,çoklu model yapısına sahip olduğu ve benzeştirici, özellikle zorlayıcı baskıların az olduğubir dönemi işaret etmiştir. İkinci ölçüm noktası (1991), birincinin aksine, örgütsel ortamda,1981'deki yasal çerçeve değişiminin getirdiği güçlü ve zorlayıcı bir düzenleyici örgütün,Yüksek Öğretim Kurumu (YÖK), izlerini taşımıştır. Üçüncü ölçüm noktası (2002) iseYüksek Öğretim Kurumunun (YÖK) etkisinin biraz daha yumuşadığı bir dönemi,dolayısıyla benzeşme baskılarının azaldığı, hatta ayrıştırıcı bir etkinin olduğu bir dönemingetirdiklerini inceleme fırsatı yaratmıştır.viAraştırmanın sonuçlarına göre, birinci ölçüm noktasında (1975), örgütlerbeklenildiği gibi bağlı oldukları farklı modellerin etkileri doğrultusunda, birbirlerindenfarklı örgütsel özellikler göstermişlerdir. İkinci ölçüm noktasında (1991) ise, özellikleYÖK'ün denetimi altında bulundurduğu ve yasayla belirlenmiş olan özelliklerdeörgütlerarası benzeşmenin beklenen doğrultuda arttığı görülmüştür. 2002'de ise,beklenildiği gibi, YÖK'ün biraz daha yumuşak olduğu bir dönem olma özelliği ve alanagiren vakıf üniversitelerinin de etkisiyle, ayrışmanın, örgütlerarası farklılıkların arttığıbulunmuştur.

This study examined the Turkish higher education field to understand plurality andits effects on an organizational field in an effort to extend new institutional theorizing. Indoing this, the aim was to see how isomorphic pressures affected organizations against thebackdrop of a multiple model organizational field. In addition, as the study had three datasets in three time points, it allowed for an analysis of periods with different institutional setups. As such, the three periods displayed, first the early years when there was no strongcoercive force in the field, which was followed by a period under strong coercive pressurestoward homogenization, and a third period when the coercive body had allowed room forheterogeneity.The findings showed that in the first data point (year 1975), higher educationorganizations in the field displayed divergent organizational features, as expected,ivoperating under a loose institutional set up. In this period, organizational features wereshaped by the historical models educational organizations were founded upon. The seconddata set (year 1991), after the field having gone through a major overhaul due to the changein the higher education law, revealed more homogeneity, especially in organizationalfeatures that were monitored by the YÖK, a powerful regulatory body established in 1981.The third data set (year 2002), displayed heterogeneity the most, as expected. The entry ofthe private universities into the field, which began in 1992, as well as the `softened` periodof YÖK increased heterogeneity.