Kentsel dönüşüm projelerine halkın katılımı Karahayıt örneği

Abstract

Türkiye'de, son yılarda kentsel dönüşüm projeleri aracılığı ile kent parçalarının dönüştürülmesi hız kazanmıştır. Dönüşüm uygulamaları, deprem riski taşıyan bölgelerin ve gecekondu alanlarının yeniden düzenlenmesi gereği ile başlatılmıştır. Bu süreç, pek çok tartışmaya neden olmaktadır. En önemli tartışma konusu, yerel halkın proje süreci dışında tutulmasıdır. Pamukkale Özel Çevre Koruma Bölgesi kapsamında kalan, termal turizm sektöründe öne çıkan Karahayıt Beldesinde, bazı jeolojik kırıklar tespit edilmesi üzerine, Belde deprem riski taşıdığı gerekçesi ile dönüşüm kapsamına alınmıştır. Dönüşüm Projesi ile 1105 kişilik Beldede, 140 binanın yıkılması ve 560 kişinin yer değiştirmesi söz konusudur. Uygulama etabına geçilen Projenin, halkın katılımı alınmadan hazırlandığı, ön anket çalışması ile saptanmıştır. Proje sorumlusu idareler buna gerekçe olarak, katılım olanağı verilse bile halkın dönüşüm projelerine katılmak istemediğini, mülakatlarda belirtmiştir. Araştırmada, bu gerekçe sınanmaktadır. Olanak sağlandığı taktirde, halkın Projeye katılmak isteyip istemediği, 18 yaş üstü (244 kişi) 122 kişiyle yapılan anket çalışması ile test edilmektedir. Proje sürecine katılım istemi; yaş, cinsiyet, eğitim düzeyi, ikamet süresi ve gelir durumu değişkenlerine göre belirlenmiştir. Belde halkının, Proje sürecinin farklı dönemlerine (proje öncesi çalışmalar, projelendirme dönemi, uygulama dönemi) göre belirlenen katılım türlerinden hangisine dahil olmak istediği ve katılmak istemiyorsa bunun nedenleri saptanmaya çalışılmıştır.Yapılan çalışmayla; kentsel dönüşüm ve katılım literatürüne katkı sağlamak; halkı kentsel çalışmalara katılım konusunda bilinçlendirmek; Karahayıt'da halen devam eden proje sürecine halkın katılım olanağı olduğunu göstermek; yapılacak dönüşüm projelerine yönelik, proje yürütücülerine katılım sağlanabilirliği konusunda örnek oluşturmak hedeflenmiştir.Anahtar Kelimeler: Kentsel dönüşüm, Halkın Katılımı, Karahayıt, Karahayıt Kentsel Dönüşüm Projesi.

Transformation of urban pieces has gained speed through the urban transformation projects in recent years in Turkey. Transformation implementations initiated with the necessity of reorganization of the zones with earthquake risk and shanty settlements. This process causes a number of debates. The most important question of debate is that local people are excluded from the project process. Once some geological faults were determined in Karahayıt Town which is outstanding in the thermal tourism sector and included in Pamukkale Specially Protected Environment Area, it was included in scope of the transformation by reason that it carries the earthquake risk. 140 buildings are intended to be destroyed and 560 people are intended to be relocated in this Town with a population of 1105 people by the Transformation Project. It was determined with a pre-survey study that the Project implementation stage of which was initiated had been prepared without participation of people. The authorized administrations of the Project specified in the interviews that people do not want to participate in the transformation projects even though they are enabled to participate as a ground for this situation. The research examines this ground. It is tested whether or not people would like to participate in the Project if they are enabled to do so with a survey study applied on 122 people over 18 year old (244 people). The request for participating in the project process is determined according to some variables such as age, gender, education level, period of residence and income status. It was tried to be determined in which participation type the town people want to be included among the participation types specified according to different periods of the Project process (pre-project studies, projecting period, implementation period) and what is the reasons if they do not want to participate.This study aims to contribute in urban transformation and participation literature; raise awareness among people about participation in urban studies; indicate that people are allowed to participate in the project process still ongoing in Karahayıt; and set an example about possibility of participation for the project executors orienting to the transformation projects to be carried out. Keywords: Urban transformation, Participation of People, Karahayıt, Karahayıt Urban Transformation Project.