Hearing the voiceless ? seeing the invisible: Orphans and destitute children as actors of social, economic, and political history in the late Ottoman Empire

Abstract

Bu doktora tezi Geç Osmanlı İmparatorluğu'nda yetimler ve kimsesiz çocuklar ve onların toplumsal, ekonomik ve siyasi tarihteki çeşitli rolleri üzerinedir. Amaç, esasında görünmez ve duyulmaz olan bu aktörleri görmek ve duymaktır, zira çocukların tanıklığı Osmanlı yenileşme döneminin farklı ve gözden kaçmış söylemlerine ve gelişmelerine alternatif bir bakış açısı sağlar. On dokuzuncu yüzyılda, korunmasız çocuklar devletin, yerel yönetimlerin ve belediyelerin, gayri-müslim cemaatlerin ve misyonerlerin ilgisini çekmiştir. Motivasyon ve söylem, bir yandan çocukları kolayca yem olacakları, etnik-dini kimliklerini kaybetmek, köleleştirilmek, cinsel istismar ve sömürü, çocuk suçluluğu, fahişelik, sağlık sorunları, ölüm, ihtida ve irtidad gibi tehlikelerden kurtarma arzusuyla ilintiliydi. Ancak daha da önemlisi bu tehditler toplumun kamusal, siyasi ve ekonomik düzenini hedef alıyordu. Yetimlere ve kimsesiz çocuklara yöneltilen ilginin diğer bir sebebi çocukların sunduğu fırsatlardı: yetimler, çalışkan işçiler, gayretli milliyetçiler/vatandaşlar, sadık mühtediler/inananlar olmaya aday olarak görülmekteydi. İşte bu gizli potansiyelleri yetimleri on dokuzuncu yüzyılın önemli toplumsal ve siyasi çatışmalarının ortasına yerleştirmişti. Her bölümde farklı bir kimsesiz çocuk grubunu ? terk edilmiş çocuklar, beslemeler, ıslâhhanelerdeki çocuklar, etnik çatışma yetimleri ? baş oyuncu olarak ele alan bu doktara tezi, Osmanlı modernleşmesinin çeşitli cephelerini çocukları özne kabul ederek değerlendirmektedir.

This dissertation is on the orphans and destitute children of the late OttomanEmpire and their role in various aspects of social, economic, and political history. Theattempt is to see and hear these essentially invisible and voiceless actors, since thetestimony of children provide an alternative gaze to different and unnoticed discoursesand developments of Ottoman reform period. In the nineteenth century, unprotectedchildren attracted the attention of the state, provincial governments and municipalities,the non-Muslim communities, and the missionaries. The motivation and discourse, onthe one hand, was related to the desire to save children from the dangers to which theywere prey, such as losing or being alienated to one's ethno-religious identity, being soldinto slavery, sexual abuse and exploitation, juvenile criminality, prostitution, healthproblems, death, conversion, and apostasy. More importantly, these threats weretargeting the public, political, and economic order of the society. The attention towardsorphans and destitute children was also related to the opportunities they offered: thesechildren were seen as candidates to become laborious workers, ardentnationalists/citizens, or staunch converts/believers. It was this hidden potential thatplaced the orphans at the center of significant social and political controversies ofnineteenth century. The dissertation, taking a different group of destitute children asthe protagonist in each chapter ? foundlings, foster daughters, inmates of industrialorphanages (ıslâhhanes), and orphans of an ethnic conflict ? elaborates upon variousaspects of Ottoman modernization, such as urbanization, welfare policies, growth ofurban child labor, imagined statehood and nationhood, from within the agency ofchildren.Keywords: Orphans, orphanages, welfare policies, child labor, modernization