Imagining the Turkish men and women: Nationalism, modernism and militarism in primary school textbooks, 1928-2000

Abstract

Bu doktora tezi temelde örgün eğitim ve özelde de ders kitaplarının analizine odaklanarak, milli kimliğin kurgulanma ve yeniden biçimlendirilme süreçlerini aydınlatmayı amaçlamaktadır. Araştırma, Türkiye'de 1928'den 2000'e kadar kullanılan ilkokul ders kitaplarının incelenmesine dayanarak, kimliklerin hangi çerçeveler içinde tasarlandığını incelemekte ve ulusun nasıl hayal edildiği sorusuna cevap aramaktadır. Örgün eğitimin, milli benliğin şekillendiği ve kimliklerin yeniden üretiminin sağlandığı temel araç ve alanlardan biri olduğu, ayrıca bu yeniden üretimin ders kitaplarına milliyetçilik, modernleşme ve militarizm söylemleri eksenlerinde yansıdığı, ders kitaplarına yansıyan bu milli kimlik kurgularının da bu söz konusu eksenler bağlamında belirlendiği ileri sürülmektedir.İlköğretim, zorunlu ve kamusal niteliği dolayısıyla, kitleler üzerinde belirleyici etkiye sahiptir. Ders kitapları resmi olarak düzenlenmiş söylemlerin taşıyıcıları olarak, birey ve toplulukların, ayrıca siyasal ve sosyal düzenin nasıl biçimlendiğini ve yeniden üretildiğini analiz etmek için kullanılabilecek kaynaklardan biridir. Bu noktalardan bakıldığında, bu tezin ilköğretimde kullanılan ders kitaplarını, söylem analizine dayanarak incelediğini söyleyebiliriz. Toplumsal cinsiyet bu araştırmanın ana ekseni olarak belirlenmiştir. Araştırma örgün eğitim üzerinden oluşturulmaya çalışılan milli kimliğin zaman içinde değişen ve keskinleşen sınırlarını ortaya çıkarmak için geniş bir zaman dilimini kapsamaktadır. Ders kitapları milliyetçilik, modernleşme ve militarizm söylemleri ve bu söylemlerin birbirleriyle nasıl ilişkilendirildiği üzerinden analiz edilirken, tüm bu söz konusu söylem ve ilişkilerin milli kimlik kurgularını nasıl sınırlandırdığı incelenmektedir.

By focusing on public education in general and textbooks in particular, this dissertation aims to provide insight into the formation and successive reconfigurations of national identity in Turkey. The research draws upon the primary school textbooks used in Turkey from 1928 to 2000. It analyzes the frameworks within which attempts have been made to (re)formulate the identities of the people, and seeks answers to the question of how the nation is `imagined.? It is argued that public education is both one of the means and the loci used for imagining the national self, and that these imaginings, reflected in the textbooks, employ the discourses of nationalism, modernization and militarism interdependently, setting the boundaries of the national self in specific ways.As the transmitters of officially organized knowledge, textbooks are among the sources that can be studied in analyzing the political and social order, as well as the formation of the body-politic and selves. Thus, by concentrating on gender as the main axis of the research, this dissertation carries out discourse analysis of the textbooks used in primary education, which, by virtue of being compulsory, reflect mass education in Turkey. The research covers a lengthened period of time so as to uncover the shifting boundaries of national identity, the formulation of which was attempted through education. As textbooks are analyzed with respect to the discourses of nationalism, modernization and militarization, the ways these discourses design and delimit the imaginings of the national self are uncovered along with the dependencies between them.