Vaka-yi selimiyye or the Selimiyye incident: A study of the may 1807 rebellion

Abstract

Bu doktora tezi Mayıs 1807'de meydana gelen askeri isyan üzerine bir çalışmadır. İsyan, III. Selim'in tahttan indirilmesi ve IV. Mustafa'nın Osmanlı tahtına çıkmasıyla sona ermiştir. Bu çalışmanın temel amaçlardan biri bu önemli olayı ondokuzuncu yüzyıl, Osmanlı tarihi bağlamında değerlendirmektir. Adı geçen isyanı daha geniş bir çerçevede değerlendirmek, hem Mahmud Tayyar Paşa İsyanı, Edirne İhtilali, Osmanlı Rus Savaşı ve İngilizlerin İstanbul üzerine gerçekleştirdikleri deniz harekatı gibi dönemin önemli olaylarının isyanla sebep-sonuç ilişkisi açısından bağlantılarını ortaya koymak hem de Nizam-ı Cedid reformlarıyla Mayıs 1807 İsyanı arasındaki bağlantıyı çalışmaktır. Bu çalışmanın en önemli amaçlarından biri de isyanın tek bir faktörle açıklanamayacak kadar karmaşık olduğunu vurgulamaktır. Mevcut yerli ve yabancı arşiv malzemesini ve dönem kaynaklarını karşılaştırmalı bir metin analizine tabi tutarak, Mayıs 1807 İsyanı'nın temel bir kronolojisini oluşturmaya ve tarihsel verileri okuyucuya sunmaya çalıştık. Bu yaklaşım sayesinde klasik tarihyazımının sorgulamadan kabul ettiği bazı meseleleri de tekrar gözden geçirme imkanı bulduk. Örneğin, mevcut bilgilere dayanarak merkezin kale yamaklarına Nizam-ı Cedid üniforması giydirmek gibi bir girişimde bulunmadığını neredeyse kesin bir dille iddia edebiliriz. İsyanı tetikleyen esas mesele yamakların görev yaptığı kalelere sistemli bir şekilde Nizam-ı Cedid askeri yerleştirme çabasıdır. Bunun yanı sıra, Mayıs 1807 İsyanı'nın yalnızca bir ilerici-gerici çatışması olarak tanımlanamayacağını, isyanın temelinde taht kavgası, Doğu Sorunu ve dönemin karmaşık sosyo-ekonomik problemlerinin yattığını söyleyebiliriz.Anahtar Kelimeler: Selim III, Nizam-ı Cedid, Mustafa IV, reform, isyan

This dissertation is a study of the May 1807 Rebellion, a military uprising which ended with the dethronement of Selim III and the accession of Mustafa IV to the Ottoman throne. It endeavors to study the uprising within the broader context of the early nineteenth century Ottoman history. One particular concern is to underline the complexity of the Rebellion in terms of causation and to argue that it is difficult to explain the Rebellion within a single paradigm. Consequently, we will try to show that there were many incidents or factors such as the Nizam-ı Cedid reforms, the Revolt of Mahmud Tayyar Pasha, the Edirne Incident, the Russo-Ottoman War and the British Naval Expedition all of which played a role in the outbreak of the Rebellion. With textual criticism and comparative analysis of the archival documents, contemporary narratives and the foreign documentary materials, we also aim to establish a basic chronology and factography of the Rebellion. This approach is helpful for questioning certain points taken-for-granted by conventional historiography. Looking at the available data and speaking historically, it is almost certain that the center did not take any attempt to make the yamaks to wear the Nizam-ı Cedid uniforms. Instead, it was the attempt to station the Nizam-ı Cedid soldiers in the fortresses that triggered the Rebellion. The present study also argues that the May 1807 Rebellion cannot simply be defined as a fight between the reformists and the anti-reformists, but it rather lies at the core of a struggle for the throne, the Eastern Question and a complex web of socio-economic and religious problems of the Empire.Keywords: Selim III, Nizam-ı Cedid, Mustafa IV, reform, uprising