Postmenopozal osteoporozda kısa süreli devamlı ve aralıklı kalsitonin tedavisinin kemik dönüşüm göstergeleri üzerine etkisi

Abstract

7.ÖZET Osteoporoz, düşük kemik kitlesi ve kemik dokunun mikroyapısında bozulma ile karakterize sistemik bir iskelet hastalığıdır. Postmenopozal kadın populasyonunda kemik kırıkları için yüksek bir risk faktörüdür. Osteoporozun erken tanı ve tedavisi yüksek mortalite, morbidite ve sosyoekonomik problemler nedeniyle çok önemlidir. DEXA osteoporoz tanısı ve uzun dönemde tedavinin izlenmesi için doğru ve güvenilir bir yöntemdir. Kısa dönemde tedavinin izlenmesinde kemik döngüsünün biyokimyasal göstergeleri hakkında pek çok çalışma vardır. Tedaviden önce kemik döngüsünün biyokimyasal göstergelerinin ölçümü tedavinin tipini seçmek için ve tedaviye yanıtı belirlemek için yararlı olabilir. Çalışmamızın amaçlan, osteoporozlu postmenopozal kadınlarda kemik mineral yoğunluğuna etki eden risk faktörlerini belirlemek; devamlı ve aralıklı intranazal salmon kalsitonin tedavisinin kemik döngüsünün biyokimyasal göstergeleri üzerine olan etkilerini incelemektir. Endokrinolojik ve malign hastalık öyküsü olmayan, kardiyovasküler, böbrek ve karaciğer yetmezliği olmayan, kemik metabolizması üzerine etkili ilaç kullanmayan 50 osteoporotik postmenopozal kadın (ortalama yaş:55.5±8.4 yıl) çalışmaya dahil edildi. Tüm vakalara reprodüktif öyküleri (menarş yaşı, menopoz süresi, menopoz yaşı ve doğurganlığı), fiziksel aktiviteleri, eğitim durumları, güneş ışığına maruziyetleri, boyu, kilosu, sigara, kahve, alkol tüketimleri ve günlük kalsiyum tüketimi soruldu. Serum alkalen fosfataz, kalsiyum, fosfor ve idrar kreatinini ve kalsiyum düzeyleri otomatik sistemde spektrofotometrik olarak ölçüldü. Serum PTH ve osteokalsin düzeyleri immünometrik yöntem, idrar deoksipridinolin kemilüminesans immünölçüm, serum vitamin D düzeyleri radioimmünölçüm yöntemleri ile ölçüdü. 87Elli postmenopozal kadın 3 ay günde 1000 mg kalsiyumla 200IU devamlı ve aralıklı (14 gün ara ile) intranazal salmon kalsitonin tedavisi almak üzere randomize olarak ikiye ayrıldı. Kemik döngüsünün biyokimyasal göstergelerindeki ve ağrı şiddetindeki değişiklikler değerlendirildi. Kalça kemik mineral yoğunluğu (BMD), yaş ve menopoz süresi ile negatif olarak ilişkili iken, menarş yaşı ve menopoz yaşı ile ilişkili değildi. Vücut kitle indeksi sadece kalça BMD'si ile pozitif olarak ilişkili idi. Lumbal vertebra ve kalça BMD değerleri ile fiziksel aktivite, eğitim durumu, sigara ve kahve tüketimi arasında bir ilişki yoktu. Doğurganlık ve BMD aramda negatif bir ilişki bulundu. Kemik döngüsünün biyokimyasal göstergelerinde, lumbal vertebra ve kalça BMD'si ile serum alkalen fosfataz negatif, osteokalsin düzeyleri ile pozitif ilişkili idi. Lumbal vertebra ve kalça BMD'si ile serum kalsiyum, fosfor, vitamin D, kemik spesifik alkalen fosfataz, idrar kalsiyum ve deoksipiridinoline (DPD) düzyleri arasında korelasyon yoktu. Serum PTH ve idrar DPD düzeyleri arasında pozitif bir ilişki bulundu. Vitamin D düzeyleri güneş ışığına maruz kalan postmenopozal kadınlarda daha yüksekti. Lumbal vertebra ve kalça BMD değerleri günde 500mg'ın üzerinde kalsiyum alan kadınlarda daha fazlaydı. Devamlı intranazal salmon kalsitonin tedavisinde 3 ay sonra serum alkalen fosfataz (p<0.01) ve idrar DPD (p<0.05)düzeylerinde önemli bir azalma bulundu. Aynı grupta osteokalsin düzeyleri anlamlı olarak arttı(p<0.01). Aralıklı intranazal salmon kalsitonin tedavisinde sadece osteokalsin düzeyleri arttı(p<0.001). Kemik döngüsünün diğer biyokimyasal göstergelerinde önemli değişiklik yoktu. Hem devamlı, hem de aralıklı intranazal salmon kalsitonin tedavisi ağrı skorunu önemli derecede azalttı(p<0.001). Sonuç olarak yaşın, menopoz süresinin, doğurganlığın ve günlük kalsiyum tüketiminin kemik mineral yoğunluğu üzerine etkili olduğu ve de devamlı intranazal salmon kalsitonin kullanımının kemik yıkımının biyokimyasal 88göstergeleri üzerine aralıklı kullanımdan daha etkili olduğu bu çalışmada gösterilmiştir. 89

8.SUMMARY Osteoporosis is a systemic skeletal disease characterized by low bone mass, microarchitectual deterioration of bone tissue with a high risk factor for bone fracture in population of postmenopausal women. Early diagnosis and treatment of osteoporosis are very important because of high mortality, morbidity and socioeconomic problems. Dual-energy X-ray absorbtiometry (DXA) is an accurate and safe method for diagnosing osteoporosis and monitoring treatment in the long term. There are many studies about biochemical markers of bone turnover for monitoring treatment in the short term. Measurement of biochemical markers of bone turnover before treatment might be useful to select the type of therapy and to predict of response to treatment. The aims of our study were to determine the risk factors which effect on bone mineral density and to assess the effects of continuous and intermittent intranasal salmon calcitonin administration on biochemical markers of bone turnover in postmenopausal women with osteoporosis. Fifty osteoporotic postmenopausal women (mean age:55.5±8.4 years) were included into the study.All the patients had no history of an endocrinological disease, malign disease, cardiovasculer, renal and hepatic failure and drug using which effects on bone metabolism. All cases were asked about reproductive history(age of menarche, duration of menopouse, menopouse age and parity), physical activity, education degree, exposure to sunlight, height, weight, and consumption of cigarette, coffee, alcohol and intake of daily calcium. Serum alkaline phosphatase, calcium, phosphorus and 24-hour urinary creatinine and calcium levels were measured by spectrophotometrically in the automated system. Serum PTH and osteocalcin levels were measured by a immunometric assay. Urinary deoxypyridinoline and serum vitamin D levels were 90measured by a chemiluminescant immunoassay and a radioimmunassay respectively. Fifty postmenopausal women were randomly assigned according to types of treatment as 200IU continuous and intermittent (14-day intervally) intranasal salmon calcitonin plus calcium lOOOmg daily for 3 months. The changes of the biochemical markers of bone turnover and severity of pain were evaluated. Hip bone mineral density (BMD) negatively correlated with age and duration of menopause but not age of menarche and menopause age. Body mass Index(BMI) possitively correlated with only hip BMD. Lumbal spine and hip BMD values did not correlate with physical activity, education degree, consumption of cigarette and coffee. A negative correlation was found between the parity condition and BMD. In biochemical markers of bone turnover, lumbal spine and hip BMD negatively correlated with serum alkaline phosphatase and possitively correlated with osteocalcin levels. There was no correlation between the lumbal spine and hip BMD and serum calcium, phosphorus, vitamin D, bone- spesific alkaline phosphatase, urinary calcium and deoxypyridinoline (DPD) levels. A possitive correlation was found between serum PTH and urinary DPD levels. Vitamin D levels were higher in postmenopausal women that exposure to sunlight. Lumbal spine and hip BMD values were higher in women taking calcium more than 500mg daily. A significant decrease in serum alkaline phosphatase levels (p<0.01) and urinary DPD levels (p<0.05) were found after 3 months of continuous intranasal salmon calcitonin therapy. Osteocalcine levels were increased significantly in both groups(p<0.01). There was no significant change in other biochemical markers of bone turnover. The pain scores reduced significantly with both continuous and intermittent intranasal salmon calcitonin therapy (p<0.001). 91In conclusion, the results of this study indicate that age, duration of menopause, parity condition, intake of daily calcium are affected on bone mineral density, and also continuous therapy of intranasal salmon calcitonin is more effective than intermittent therapy on biochemical markers of bone resorption. 92