Obezitede progresif rezistif ve aerobik egzersizlerinin etkinliği

Abstract

VII. ÖZET Bu çalışmanın amacı; obezitede, PRE ve aerobik egzersizlerinin vücut kompozisyonu, kas gücü, endurans, TA ve depresyon üzerine etkilerini karşılaştırarak değerlendirmektir. Bu çalışma, Eylül 2001 ile Nisan 2002 tarihleri arasında Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Endokrin ve Metabolizma Bilim Dalı'nda OBATEM Merkezi' nce izlenen ve egzersiz amacıyla Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon AD'na konsülte edilen obez kadınlarda gerçekleştirildi. Yaşlan 20-60 arasında değişen, Vücut Kitle indexi (VKI), 30kg/m2 ve üzerinde olan 60 obez kadın randomize olarak 3 gruba ayrıldı; 20 hasta aerobik egzersiz grubuna, 20 hasta progresif dirençli egzersiz grubuna, 20 hasta da kontrol grubuna alındı. Bu çalışmada, 3 aylık program süresince, aerobik egzersiz grubuna egzersiz öncesi 15 dakika tempolu yürüyüş, daha sonra ergometreli bisiklet egzersizi verildi. Her bir hastanın belirlenen hedef kalp hızı aralığında, ilk ay haftada 3 gün, 12 - 15 dakika, 2. ay haftada 4 gün, 20 - 30 dakika, 3. ay haftada 5 gün, 30 - 45 dakika çalışmaları sağlandı. PRE grubuna, Vectra 4800 kondüsyon aletinde abdominal, pektoral, biseps, triseps, gluteal ve kalça abduktorleri, kuadriseps kas gruplarına yönelik güçlendirme egzersizleri verildi. Hastalar; İlk hafta, haftada 3 gün maksimum kaldırdıkları ağırlığın %40-60'ı ile 10 tekrarlı tek set halinde, 2. hafta 10 tekrarlı 2 set, 3. hafta 10 tekrarlı 3 set, 4.hafta maksimum kaldırdıkları ağırlığın %75-80'i ile 10 tekrarlı 3 set olarak çalıştırıldılar. Setler arası 15-30 saniye dinlenme verildi. Her iki egzersiz grubuna, egzersizlerine başlamadan önce ve bitirdikten sonra çalıştırılan kas gruplarına yönelik, 10-30 saniye süreyle 3 kez orta derecede gerginlik hissedene kadar flexibilite egzersizleri verildi. Kontrol grubuna ise, hiçbir egzersiz verilmedi. 86Tedavi öncesi değerlendirme parametrelerinde, gruplar arasında; yaş, boy, kilo, VKI, bel çevresi ölçümü, kalça çevresi ölçümü ve BKO, V02 max, yürüme testi, karın kas gücü, karın kas enduransı, sırt kas gücü, sırt kas enduransı, bir tekrarlı kalça abduktor, kuadriseps, biseps, triseps, abdominal, pektoral kas gücü, tekrarlayan oturma-kalkma sayısı, tekrarlayan squat sayısı, FM, FFM, Beck Depresyon Ölçeği, Sistolik TA, diastolik TA parametreleri arasında başlangıç değerlerinde istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık yoktu (p>0,05). Gruplar arası karşılaştırmada; PRE ve aerobik grupları arasında, bir tekrarlı abdominal ve kuadriseps kas gücünde, başlangıç değerlerine göre 3. ay sonunda PRE grubu lehine istatistiksel olarak anlamlı artış saptandı (p<0.05). Yine PRE grubu lehine, bir tekrarlı kalça abduktor kas gücünde 2. ayda anlamlı (p<0.05) bulunan artışın, 3. ayda çok anlamlı (p<0.01) olarak devam ettiği görüldü. PRE ve kontrol grupları arasında 3. ay sonunda; kilo, BKO, kalça çevresi, sırt kas gücü, diastolik TA ve Beck Depresyon Ölçeği parametrelerinde istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmaz iken(p>0.05), incelenen diğer parametrelerde, PRE grubu lehine anlamlı değişiklik saptandı(p<0.05). Aerobik ve kontrol grupları arasında 3. ay sonunda; kilo, VKI, BKO, kalça çevresi, sırt kas gücü, sistolik ve diastolik TA parametrelerinde istatistiksel olarak anlamlı fark görülmez iken(p>0.05), incelenen diğer parametrelerde aerobik grubu lehine anlamlı farklılık gözlendi(p>0.05). Bu çalışmanın sonucunda obezlerde; PRE ve aerobik egzersizlerinin efor ve kardiyovasküler sistemde kapasite artımı, kas gücü ve enduransta artış, FM'de azalma ve FFM' de artış sağladığı gösterilmiştir. PRE özellikle alt ekstremite kas gücü (kalça abduktor ve diz ekstansörleri) ve abdominal kas gücü geliştirme üzerinde, aerobik egzersiz grubuna göre daha üstün bulunmuştur. Bunun yanında, PRE, sistolik TA üzerine etkili bulunurken, aerobik egzersizlerin de depresyon üzerine etkili olduğu gösterilmiştir. 87

VIII. SUMMARY The aim of this study is to compare the effects of Progressive Resistive Exercise (PRE) and aerobic exercises on body composition, muscle strength, endurance, blood pressure and depression in obesity. Obese female patients admitted to Endocrinology and Metabolic Diseases Department and consulted by Physical Medicine and Rehabilitation Department for exercise were included into the study. Sixty obese women aged between 20-60 years old, and with Body Mass Index (BMI) of 30kg/m2, or above, were randomized into 3 groups; 20 patients had aerobic exercises, 20 patients had progressive resistive exercise, and 20 were taken as a control group. In the group of aerobic exercises, 15 minutes rapid walking and then ergometer bicycle exercise were applied for 3 months. Patients made exercises in their optimized heart rates in first month, 3 days a week for 12-15 minutes; then in second month, 4 days a week for 20-30 minutes and then in third month 5 days a week for 30-45 minutes. In the group of PRE, strengthening exercises performed to the abdominal, pectorals, biceps, triceps, gluteal, hip abductorius and quadriceps muscle groups with Vectra 4800 stationary exercise unite. Patients were trained to lift 40-60% of the maximum weight that they could lift for 3 days a week. They did every exercise for 1 set consisted of 10 repetitions. In the second week, they did two sets, and third week they did 3 sets. In the fourth week, they used 75-80% of the maximum weight that they could lift for 3 sets. A rest were given for 15-30 seconds between sets. Flexibility exercises were given for muscle groups before and after exercise in both groups. Every stretching were made for 10-30 seconds for 3-5 times until they feel stretched. No exercise were given to the control group. 88There was no difference between groups before treatment in regarding to age, height, weight, BMI, waist and hip circumference, waist-hip ratio (WHR), V02 max, walking test, abdominal muscle strength and endurance, back muscle strength and endurance, strengths of hip abductor, quadriceps, biceps, triceps, abdominal and pectorals muscles, repetitive sitting-standing numbers, repetitive squat numbers, FM, FFM, Beck Depression Scale, blood pressure (p>0.05). There was a statistically significant increase in abdominal and quadriceps muscle strength at the and of 3rd month in PRE group when compared with aerobic group (p<0.05). One repetition hip abductor muscle strength was significantly increased in 2nd month (p<0.05), and also in 3rd month much more (p<0.01) in the group of PRE. There was no statistically significant difference in weight, WHR, hip circumference, back muscle strength, diastolic blood pressures and Beck Depression Scale between the groups of PRE and control at the end of 3 month (p>0.05) while; significant differences were found in other parameters in PRE group (p<0.05). There was no significant difference in weight, WHR, BMI, hip circumference, back muscle strength, diastolic and systolic blood pressures between the aerobic exercise and control groups at the end of 3rd month (p>0.05).While; significant differences found in other parameters in aerobic group (p<0.05). We concluded, that both PRE and aerobic exercises in obese patients were useful for increasing the exercise and cardiovascular system capacity, muscle strength, endurance, FFM and decreasing FM. Especially on the lower extremity muscle strength ( hip abductors and knee extansors) and abdominal muscle strength, PRE exercises were found much more significant when compared with aerobic exercise group. Moreover, PRE were found effective on systolic blood pressure while aerobic exercises were found effective on depression. 89