A model of dyadic trust: Turkish case

Abstract

Bu araştırmada, Türk çalışma hayatında yaygın olan çoklu ilişkiler (multiplexity; bir ilişkinin içeriğinde birden çok rolün örtüşmesi) göz önünde bulundurularak, çalışma arkadaşlarına duyulan güvenin hem evrensel hem de kültürün ön plana çıkardığı öncüllerini, sonuçlarını ve biçimsel değişkenlerini (ilişkisel benlik kurgusu ve tanışıklık düzeyi) kapsayan bir model test edilmiştir. Ayrıca güvenin karşılıklığı (reciprocity; güvenilmeye güvenmekle karşılık vermek) araştırılmıştır.Araştırma üç çalışmadan oluşmaktadır. Öncelikle, önerilen güven oluşum modeli İstanbul'da büyük firmalarda çalışan 22 kişinin mülakat verileriyle değerlendirilmiştir. Bunu takiben, yazından uyarlanan ve yeni geliştirilen ölçekler (güven, öncülleri ve sonuçları) öğrenci örneklemleriyle geçerlenmiştir. Son olarak, araştırma modeli beraber çalışan 135 öğrenci çiftinden toplanan anket verileriyle Aktör-Partner Bağımlılık Modeli (APIM, Kenny vd., 2006) kullanılarak test edilmiştir.Bu çalışmalar, güvenin duygusal ve bilişsel güvenden oluşan ikili yapısını geçerlemenin yanı sıra kişisel yardımseverlik davranışlarının bireyin hem profesyonel hem de özel hayatında kendisini ?savunmasız kılması? olarak geniş kapsamlı kavramsallaştırılan duygusal güveni belirlediğini göstermektedir. Ayrıca, duygusal güvenin ilişki hatırına ve ilişkiyi performansın önüne koyan (performansa kayıtsızlık ve çatışmadan kaçınmak gibi) davranışlara yol açtığı görülmüştür. Duygusal güvenin duygusal gerginliğe yol açtığı gözlenirken bilişsel güvenin duygusal gerginliği hafiflettiği bulunmuştur. APIM ile yapılan analizlerde kişisel olarak yardımsever algılanmanın duygusal güveni arttırdığı, duygusal güven beslenmenin de ilişki hatırına yapılan davranışları arttırdığı tespit edilmiştir. Son olarak, ilişkisel benlik kurgusuna sahip bireylerin duygusal güvenlerinin karşılarındaki kişiyle çatışmadan kaçınmalarına daha çok sebep olduğu bulunmuştur.Anahtar Kelimeler: çalışma arkadaşlarına güven, duygusal güven, bilişsel güven,Türkiye, Aktör-partner bağımlılık modeli (APIM)

In this research, taking into account the multiplex nature of relationships in Turkey (i.e., the overlap of multiple roles in a work relationship), a model of coworker trust incorporating universal as well as culturally salient antecedents, outcomes and moderators (i.e., relational self-construal and familiarity) was tested. Further, the role of reciprocity (i.e., responding to being trusted with trusting) was investigated.The research consisted of three studies. Initially, the proposed model of trust formation was reviewed with qualitative data from 22 employees working in large corporations in Istanbul. Then, using student samples, scales for trust, its antecedents and outcomes were developed or adapted and validated. Finally, the integrative model was tested with 135 student dyads using the Actor-Partner Interdependence Modeling (APIM; Kenny et al., 2006).In addition to validating the two-dimensional conceptualization of trust consisting of affect-based trust (ABT) and cognition-based trust (CBT) these studies revealed that personal manifestations of benevolence influenced ABT, which extended to willingness to be vulnerable in the non-work domain. Also, findings demonstrated that ABT results in relational promotion and relational accommodation (i.e., complacency and conflict avoidance), which may lead to compromising performance norms. ABT was also shown to cause emotional strain whereas CBT alleviated it. Reciprocal effects were found as being perceived benevolent increased ABT and being affectively trusted increased relational promotion behaviors. Finally, the positive relationship between trustor?s ABT and conflict avoidance was stronger when trustors had a relational self-construal.Keywords: coworker trust, affect-based trust (ABT), cognition-based trust (CBT),Turkey, actor-partner interdependence model (APIM)