The lack of context in the visual making of Istanbul: Assessments and propositions for urban transformation

Abstract

Bu çalışmada İstanbul'da yaşanan hızlı kentsel dönüşümün arkasında yatan batılılaşma vizyonu ve bu vizyonun görsel yapılaşma ve yeniden yapılaşma üzerindeki etkileri ele alınmaktadır. Modern bir kent olarak İstanbul'un yeniden inşasında ortaya çıkan görsel değişimin modern ve postmodern prensipler çerçevesinde bir değerlendirme amaçlanmaktadır. Lyotard'ın öne sürmüş olduğu ?bir yapıt ancak önce postmodernse, modern olabilir? fikrinden yola çıkarak ve postmodern estetiğin tanımlarıyla gösterdiği ortak özellikleri göz önünde bulundurularak İstanbul'un sürekli bir postmodern durum içerisinde değerlendirilip değerlendirilemeyeceği sorgulanmaktadır. Batı düşünce geleneğiyle açıklanan modern ve postmodern sanat ve mimari yaklaşımlar hakkında genel bir çerçeve oluşturulduktan sonra, ve buna bağlı olarak İstanbul'daki kentsel değişim ve dönüşümün tarihsel gelişimi incelenmektedir. Bu çalışmanın temeli, farklı estetik ve zihinsel kategoriler olarak ayrıştırılmalarına rağmen modernizm ve postmodernizmin birbirlerini tamamlayıcı bir yapıya sahip oldukları, bir başka deyişle batı düşüncesinde gelişen bağlamsal bir devamlılığa sahip oldukları fikrine dayanmaktadır. Söz konusu bağlamsal devamlılığı sağladığı varsayılan üç kavram önerilmektedir: öz'cülük (authenticity), özerklik (autonomy) ve özgüdüm (arbitrariness). Öz'cülük, kültürün primitif ve geleneksel unsurlarının tarihsel bağlamda sürekli yeniden sorgulanıp canlandırılması; özerklik, bireyin sosyoekonomik ve politik etmenler aracılığıyla benlik mevhumunu geliştirmesi; nedensizlik ise, doğal süreçler ve kültürel yapılar arasında kurulan ilişkide muhakeme ve sağduyunun biçimlenmesi anlamlarıyla geliştirilmekte ve örneklendirilmektedir. Bu üç kavram, modern ve postmodern estetik ve zihinsel süreçlerin inşasında birer vektörel kuvvet rolü üstlendikleri düşüncesiyle bir kent okuması üzerinden ele alınmaktadır.Anahtar Kelimeler: İstanbul, kentsel dönüşüm, modern mimari, postmodern mimari, öz'cülük, özerklik, özgüdüm.

This study aims to investigate the rapid transformation of Istanbul with regard to its visual making and remaking in terms of aesthetic and intellectual practices since the westernization efforts are on stage. It discusses when and to what extent the changes in the urban landscape and everyday practices have corresponded with modern and postmodern principles. The hypothesis, depending on the famous assertion of Lyotard that ?a work can become modern only if it is first postmodern,? claims to question if the visual character of Istanbul could be construed as perpetually postmodern or not. Accordingly the western understanding of art and architecture in modern and postmodern terms, and the visual making of Istanbul in its urbanization experiences are held in detail. Since the standing point of this study considers both modernism and postmodernism, although they are defined in distinct aesthetic and intellectual categories, it generates a constructional continuity ? or contextual coherence - in western epistemology: This thesis tries to bring about proposes of three vectorial faculties (3A) ? authenticity, autonomy, and arbitrariness ? which are suggested as being fundamentally inherent to the matter of contextual continuity among modernism and postmodernism. Authenticity covers the historical context within past-present-future in terms of reintroducing (and regenerating) the primitive and traditional elements of a culture. Autonomy is taken as being highly related with socio-economic and political motives in recognizing the self, identity in relation with everyday practices. Arbitrariness, for binding natural conditions and cultural judgments together with responding and corresponding to the former concepts are evaluated in respect to their constructional wholeness.Keywords: Istanbul, urban transformation, modern architecture, postmodern architecture, authenticity, autonomy, arbitrariness.