H. 1143-1191 tarihli Sivas-Divriği şer`iyye sicili (değerlendirme-metin)

Abstract

Osmanlı tarihi, dünya tarihi içerisinde 600 yılı geçen muhteşem bir dönemi kapsamaktadır. 1299 yılında Osman Bey adına Karacahisar'da adına hutbe okutularak başlayan serüven, 3 Mart 1924 tarihinde TBMM tarafından hilafetin kaldırılmasıyla yerini yeni kurulan Türkiye Cumhuriyetine bırakmıştır. 1730-1789 yılları arası, bu muhteşem tarihin sadece yarım asırlık bir dönemidir.Sivas–Divriği şer'iye sicili 77 numaralı defter h.1143-1191 (1730-1777) tarihleri arasındaki Sivas ili Divriği azası ve köylerinde gerçekleşen bazı adlî, ekonomik, sosyal-kültürel ve dinî olaylar ile üst makamlardan Sivas vilayetine veya Divriği kazasına gelen yazılı emirleri kapsamaktadır. Defterin tamamı 72 sayfadan ibaret olup 40 pozdan oluşmaktadır. Tezimizde Giriş kısmında Osmanlı padişahlarından I. Mahmud (1730-1754), III. Osman ( 1754-1757), III. Mustafa ( 1757-1774) ve I. Abdülhamid (1774-1789) Han dönemleri hakkında siyasî tarih açısından özet yapıldıktan sonra, I. Bölümde Osmanlı hukuk sistemi ve şer'iyye sicillerinin önemi, kapsadığı belgeler ve mahkemede görev yapan memurlar hakkında bilgi verilmiştir. II. Bölümde Divriği tarihçesi ve eserleri hakkında şeri'iyye siciline atıflar yaparak ön bilgi vermeye çalışılmıştır. III. Bölümde değerlendirme yapılmış olup son bölümler olan IV. ve V. bölümde sırasıyla belge özetleri ve metin transkripsiyonuna yer verilmiştir.Önceleri Sivas Kongre ve Etnografya müzesinde muhafaza edilen Sivas Şer'iyye Sicillerinin orijinalleri Ankara Millî Kütüphanede muhafaza altına alınmıştır. Sivas'a ve kazalarına ait şer'iyye sicillerinin mikrofilmleri daha önceleri Sivas İl Halk Kütüphanesinde araştırmacıların istifadesine sunuluyorken, bugün için çalışılmak üzere bizim de temin ettiğimiz gibi Sivas Ziya Bey Yazma Eserler Kütüphanesinde bulunmaktadır.Osmanlı Devletini ve kendisinden önce kurulan Müslüman Türk Devletlerinin idarî teşkilatlarını şer'iyye sicilleri gibi belgelerle ortaya çıkararak anlamamız mümkün olacaktır. Divriği'nin yaklaşık 50 yıllık durumunu ortaya koymaya çalıştığımız bu çalışmadaki temennimiz, mahalleler, köyler ve o devrin toplumu ve devlet yapısı hakkında soysal, ekonomik, siyasî, adlî ve dinî alanlarda araştırma yapmak isteyenlere yol göstermesidir. Anahtar Kelimeler: Şer'iyye Sicili, Osmanlı Hukuku, Divriği, Kadı.

The Ottoman history covers a period of more than 600 years in the history of the world. It started with a declaration in Karacahisar on behalf of Osman Bey. On March 3 1924 the period officially ended by the dissolution of the Caliphate and the start of the Republic of Turkey and it's parliamentary system.The period between 1730-1789 only covers half a century of a magnificent period.Court record number 77 Sivas – Divrigi dated 1730-1777 (h.1143-1191) contains some of the judicial, economic, social-cultural and religious incidents that took place in the villages plus the court decisions taken by the upper authorities from and the orders from upper authorities from the province of Sivas or the district of Divriği. The book consists of 72 pages and 40 poses.In the court records we review the period containing a introduction of the political history of the administrative politics during the time of the Ottoman sultans Mahmud I (1730-1754), Osman III (1754-1757), Mustafa III (1757-1774) and Abdulhamid I (1774-1789). The sharia court decisions contained a wealth of material about the administrative policies of the sultans. It sheds light on the judicial, economic, social-cultural and religious events and incidents that occurred during that period.The originals of Sivas Şer'iyye registers, which were previously kept in Sivas Congress and Ethnography Museum, are now enclosed in the Ankara National Library. While the microfilms of the Sivas registers and its records were previously offered to the use of researchers in the Sivas Public Library, it is now located in the Ziya Bey Writing Works Library in Sivas as we have provided for the study.It will be possible to understand the administrative organizations of the Ottoman Empire and the Muslim Turkish States before by revealing these documents such as the sharia registers. The aim of this study is that it provides guidance for the people who want to do research in the social, economic, political, judicial and religious areas about neighborhoods, villages and the state and society, which we have tried to reveal for about fifty years of Divrigi, Key Words: Court Records, Ottoman Law, Divrigi, Qadı.