36 Numaralı Sivas Ahkâm Defteri`nin transkripsiyon ve değerlendirmesi

Abstract

Osmanlı Devleti kuruluşundan yıkılışına kadar merkezi yasama ve yargı sistemine önem vermiş Divan'da aldığı kararların ve hükme bağlanan konuların çeşitli defterlere kaydedilmesini sağlamıştır. Bu durumun eyalet düzenine de etkisi olması bakımından halk ile sosyo-ekonomik bağın kuvvetlenmesi için Divan-ı Hümâyûn sicilleri hükümet sisteminin temel prensiplerinden olmuştur. Bu prensip içinde yer bulan Şikâyet Ahkâm Defterleri de her bir eyaletin kendine özgü ihtiva ettikleri meselelerce dikkate değer şekilde taksim edilmişlerdir. 166 yıllık bir zaman diliminde dönemin adalet anlayışı gereği ferman ve nizamnamelerin yarattığı etkiyi Ahkâm Defterleri'nde görmek mümkün olmuştur. Çalışmamızı 1742 ile 1908 yılları arasında tutulmuş 36 adet Sivas Ahkâm Defterleri içerisinde sonuncusu oluşturmaktadır. Bu ahkâm defterinde Sivas ve Harput eyaletleri ile bu eyaletlere bağlı sancak, kaza, nahiye ve köyleri üzerinden idari yapı hakkında fikir edinilmektedir. Hükümlerin konularına göre tasnif ve dağılımları yapılarak incelenmesi ve tasnif edilen bu hükümler ile idari, hukûki ve toplumsal kararlara dair konulara temas kolaylığı sağlanmaya çalışılmıştır. Anahtar Kelimeler: Osmanlı Devleti, Divan-ı Hümâyûn, Ahkâm Defterleri, Sivas Eyaleti, Vilâyet Nizamnâmesi

The Ottoman State gave importance to the central legislative and jurisdiction system from its foundation until its collapse. The Divan-ı Hümâyûn registers have been one of the basic principles of the governmen't system in order to strengthen the socio-economic ties with the public due to this effect on the state system. The Complaints Judgement Registers, which are included in this principle, have also been considerably divided by the specific issues of each province.In a period of 166 years, it was possible to see effect of edicts and regulations in the registers of law in accordance with the understanding of justice of the period. The study is the last among 36 Sivas Judgement Registers kept between 1742 and 1908 years. İn this judgement register, information is given about administrative structure through the provinces of Sivas and Harput and the province, districts, township and villages of these provinces. İt is aimed to provide ease of contact with the isseus related to administrative, legal, economic and social decisions by the classification and distribution of the provisions according to their subjects. Key Words: Ottoman Empire, Divan-ı Hümâyûn, Judgement Registers, Sivas Province, Provincial Regulations.